• Latest news

Հետազոտողները գտել են օբսեսիվ-կոմպուլսիվ խանգարումների պատճառը

20 մարտի, 2017  19:57

Գերմանացի եւ նիդեռլանդացի հետազոտողները առաջին անգամ պարզել են, որ SPRED սպիտակուցի հոմոլոգի պակասը, որը կարգավորում է ներբջջային Ras/ERK-MAPK ուղին, կարող է ինքնուրույն բացատրել օբսեսիվ-կոմպուլսիվ խանգարումը (ՕԿԽ) կամ կպչուն-սեւեռուն խանգարումը: Այս մասին հոդվածը հրապարակվել է Molecular Psychiatry ամսագրում:

Օբսեսիվ-կոմպուլսիվ խանգարումն արտահայտվում է սեւեռուն կամ վախեցնող մտքերով (օբսեսներով), որոնք տագնապ են առաջացնում, որը հվանդը ձգտում է հաղթահարել ծեսերի միջոցով (կոմպուլսներով), օրինակ՝ ձեռքերի լվացման: Բնակչության գրեթե 2 տոկոսը կյանքում նվազագույնը մեկ անգամ բախվում է խանգարման դրվագի հետ, սակայն ՕԿԽ-ի հատուկ բուժում գոյություն չունի. ինչպես դեպրեսիայի դեպքում, ՕԿԽ-ի բուժումը հաճախ նախատեսում է սերոտոնինի հակադարձ որսմամբ սելեկտիվ ինհիբիտորների ընդունում:

Մինչդեռ նախորդ աշխատանքներով պարզվել է, որ բացի սերոտոնիներգիականից, ՕԿԽ-ն կապված է դոֆամիներգիական եւ գլուտամատերգիական համակարգերի հետ, նաեւ ուղեղի նեյրոտրոֆիկական գործոնի հետ (BDNF):

Մեմբրանային TrkB ռեցեպտորների միջոցով BDNF սպիտակուցը նեյրոններին աճի եւ զարգացման «հրաման» է տալիս: Այսպիսի «հրամանների» հետագա մշակումը տեղի է ունենում  բջիջների մեջ եղած ազդանշանային ուղիներով, որոնցից առավել հետազոտվածը Ras/ERK-MAPK ուղին է, որը կարգավորում են SPRED1 եւ SPRED2 սպիտակուցները: Հայտնի է, որ այս սպիտակուցները, հատկապես SPRED2 հոմոլոգը, լայնորեն տարածված են մկների եւ մարդկանց մոտ եւ լավ են արտահայտվում կենտրոնական նյարդային համակարգում: SPRED-ի պակասը զուգակցվում է հոգեկան զարգացման հապաղմանը, միկրոցեֆալիային եւ հիպերակտիվ հիպոթալամա-հիպոֆիզա-ադրենալային համակարգին, որը կապված է սթրեսին արձագանքման հետ:

Այդուհանդերձ, հոգեկան խանգարումների հետ SPRED2-ի կապը մինչեւ հիմա չի հետազոտվել: Բացթողումը լրացնելու համար Վյուրցբուրգի համալսարանի եւ այլ բուհերի գիտնականները առանձնացրել են մկների գիծը, որոնք ունեին նոկաուտի ենթարկված  Spred2 գենոմ՝ նույնանուն հոմոլոգով կոդավորվող: Այնուհետեւ նրանք անցկացրել են վարքագծի թեստերի շարք: Այսպես, երկու խմբերի առանձնյակներին տեղավորել են լաբիրինթոսի՝ անթափանց տուփի մեջ, որի կենտրոնը լուսավորվել է ինֆրակարմիր լուսադիոդներով, եւ ամբողջությամբ մութ տուփի մեջ՝ պայծառ բաժանմունք ելքով՝ գրանցելով խնդրի կատարման արագությունը, հետազոտական վարքագիծը, խմբում փոխգործակցության բնույթը: Դրանից բացի, կենդանիներին համեմատել են ըստ մեխանիկա-ջերմազգայունության եւ գրումինգի առանձնահատկության: 7-10 ամսականում բոլոր մկներին մշակել են սերոտոնինի հակադարձ որսմամբ սելեկտիվ ինհիբիտոր ֆլուոկսետինով կամ պլացեբոյով:

Սկսած 14 ամսականից արատավոր առանձնյակների մաշկին առաջացել են տեսանելի վնասվածքները՝ ընդհուպ մինչեւ արնահոսող խոցեր, 12 ամսականում այսպիսի վնասվածքներ է ունեցել փորձնական խմբի մկների 80 տոկոսը: Ստուգիչ խմբում վնասվածքներ չեն եղել, չնայած թեստերը միաժամանակ են անցկացվել: Գրումինգի հաճախականությունը Spred2-ի նոկաուտի դեպքում զգալիորեն գերազանցել է առողջ կենդանիների ցուցանիշից:

Դրանից բացի, ՕԿԽ մոդելով մկները ավելի անհանգիստ են եղել (ավելի երկար են գտնվել ինֆրակարմիր լույսի բծի տակ, պայծառ բաժանմունքում) եւ լաբիրինթոսն ավելի վատ են անցել:

Իմունաքիմիական գունավորման եւ վեսթերն բլոտի (սպիտակուցային իմունաբլոտ) համաձայն՝ SPRED2-ն ավելի ուժեղ է արտահայտվել առողջ մկների շերտավոր մարմնում, ամիգդալում եւ հիպոկամպում, մինչդեռ նոկաուտից հետո ամիգդալում նման արտահայտվածությունը ամբողջությամբ դադարել է:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում


 
  • Տեսանյութեր
 
 
  • Իրադարձությունների օրացույց
 
 
  • Արխիվ
 
  • Ամենաընթերցվածը

ամիս

շաբաթ

օր

 
  • Հետեվեք մեզ Ֆեյսբուքում
 
  • Հարցում
Տեղյա՞կ եք արդյոք, որ 2027թ.–ից ՀՀ բոլոր քաղաքացիների համար պարտադիր է դառնալու բժշկական ապահովագրությունը
Տեղյակ եմ եւ կողմ եմ
Տեղյակ եմ եւ դեմ եմ
Տեղյակ եմ, դեռեւս չեմ կողմնորոշվում
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն կողմ եմ
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն դեմ եմ
Ինձ համար միեւնույն է