• Latest news

5 դեղամիջոցներ, որոնք փոխել են աշխարհը

14 հուլիսի, 2019  11:46

Որոշ դեղամիջոցների հայտնագործումը լուրջ ազդեցություն է թողել բժշկության եւ գիտության զարգացման վրա եւ փոխել է ամբողջ աշխարհը: Շնորհիվ այդ դեղերի՝ միլիոնավոր մարդիկ, որոնք մինչեւ դրանց հայտնագործումը դատապարտված էին մահվան, ապաքինվել են եւ շարունակել ապրել:

Պենիցիլին

Նախքան պենիցիլինի հայտնագործումը ինֆեկցիոն հիվանդությունների համաճարակները սպանում էին հարյուր հազարավոր մարդկանց ամբողջ աշխարհում: 1928 թվականին բակտերոլոգ Ալեքսանդր Ֆլեմինգը (Շոնտլանդիա) պարզել էր, որ ստաֆիլակոկի բակտերիաներով բաժակում գոյացել էին բազմաթիվ բորբոսասնկեր: Դրանց շուրջ բակտերիաները դրաձել էին թափանցիկ. դրանք քայքայվել էին: Ֆլեմինգին հաջողվել էր առանձնացնել նյութը, որը քայքայել էր բակտերիալ բջիջները՝ պենիցիլինը:

Այսօր պենիցիլինն արդեն այդքան շատ չի կիրառվում, ինչպես նախկինում, սակայն դրա բացահայտումը հանգեցրել է բազմաթիվ այլ հակաբիոտիկների ստեղծմանը:

Ներկայումս ամենակարեւոր խնդիրը հակաբիոտիկները չկորցնելն է դրանց նկատմամբ դիմադրության զարգացման եւ տարածման պատճառով. եթե դիմադրության դեմ պայքարի համար որեւէ գործողություն չձեռնարկվի, հակաբիոտիկները կարող են կորցնել իրենց նշանակությունը:

Ինսուլին

Ինսուլինի հայտնագործումը բժշկության կարեւոր ձեռքբերումներից եւս մեկն է: Նախքան դրա ի հայտ գալը 1-ին տիպի դիաբետ ունեցող մարդիկ դատապարտված էին մահվան: 1922 թվականի հունվարի 11-ին Ֆրեդերիկ Բանթինգը (Կանադա) կենդանիների վրա փորձերից հետո կատարել էր պատմության մեջ ինսուլինի առաջին հաջողված ներարկումը մարդուն:

Այսօր ինսուլինի սրսկումները հնարավորություն են տալիս դիաբետ ունեցող հարյուր հազարավոր մարդկանց ապրել լիարժեք կյանքով:

ՀՌՎԹ

Նախկինում ՄԻԱՎ վարակները պարտադիր հանգեցնում են մահվան. վիրուսը թուլացնում էր մարդու օրգանիզմը եւ հանգեցնում ՁԻԱՀ-ի զարգացմանը, որի հետեւանքով մարդիկ մահանում էին վարակների կամ ուռուցքաբանական հիվանդությունների հետեւանքով, որոնք ակտիվորեն զարգանում էին չափազանց թուլացած իմունիտետի ֆոնին:

Բազմաթիվ փոփոխություններ են տեղի ունեցել ՄԻԱՎ-ի ակտիվությունը ճնշող դեղամիջոցների ստեղծման արդյունքում: Առաջին հակառետրովիրուսային դեղամիջոցը, որը թույլատրվել էր կիրառել 1987 թվականի մարտին, Զիդովուդինն էր (Zidovudine, ZDV), որը հայտնի է նաեւ որպես ազիդոտիմիդին (AZT): Այսօր այն դեռեւս բարձր արդյունավետությամբ հակառետրովիրութային թերապիայի առանցքային բաղադրիչներից մեկն է:

Ցավոք, ներկայումս հակառետրովիրուսային թերապիան (ՀՌՎԹ) հասանելի է բնավ ոչ բոլոր ՄԻԱՎ վարակակիրներին, սակայն բազմաթիվ կազմակերպություններ անում են հնարավոր ամեն ինչ այն հասանելի դարձնելու համար:

Հորմոնալ հակաբեղմնավորիչներ

Հորմոնալ հակաբեղմնավորիչների ստեղծումն իսկական առաջխաղացում էր, քանի որ այդ դեղամիջոցները հնարավորություն են ընձեռել խուսափել անցանկալի հղիությունից եւ աբորտներից:

Հորմոնալ հակաբեղմնավորիչների կլինիկական փորձարկումները սկսվել էին 1920 թվականներին Լյուդվիգ Հաբերլանդթի նախաձեռնությամբ (Ավստրիա), որը հրապարակել էր հոդված կենդանիների մոտ արդյունավետ հակաբեղմնավորիչ միջոցն օգտագործելու հնարավորությունների մասին: Գիտնականի ինքնասպանությունից հետո փորձերը դադարեցվել էին, իսկ դրա վրա մեծ ազդեցություն ունեին նաեւ ակտիվիստ Մարգարեթ Սանգերի գործողությունները: Միայն 1960 թվականին հայտնագործվել եւ թողարկվել էր առաջին հակաբեղմնավորիչ հաբերը, որը սկսել էին օգտագործել ԱՄՆ-ում:

Ժամանակակից հակաբեղմնավորիչները շատ ավելի անվտանգ են, քան անցած դարում կիրառվողները: Ավելին, դրանք ունեն նաեւ թերապեւտիկ ազդեցություն եւ կիրառվում են որոշ հիվանդություններ բուժելու համար:

Ասպիրին

Դեռեւս հնագույն ժամանակաշրջանից ուռենուց եւ սալիցիտատով հարուստ այլ բույսերից պատրաստված դեղամիջոցները կիրառվում են տենդի դեմ պայքարում եւ որպես ցավազրկող: Քիմիկոս Ռաֆայել Փիրիան (Իտալիա) առաջինն էր, ում հաջողվել էր ուռենու կեղեւից դուրս բերել սալիցիլաթթուն, որը պիտանի էր մաքրման համար: Իսկ դա դեռեւս 1838 թվականում էր, այնուհետեւ 1853 թվականին Շարլ Ֆրեդերիկ Ժերարն առաջին անգամ սինթեզել էր ացետիլսալիցիլաթթուն:

Այսօր ասպիրինը լայնորեն կիրառվում է որպես ցավազրկող, ջերմիջեցնող, հակաբորբոքային դեղամիջոց:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում


 
  • Տեսանյութեր
 
 
  • Իրադարձությունների օրացույց
 
 
  • Արխիվ
 
  • Ամենաընթերցվածը

ամիս

շաբաթ

օր

 
  • Հետեվեք մեզ Ֆեյսբուքում
 
  • Հարցում
Տեղյա՞կ եք արդյոք, որ 2027թ.–ից ՀՀ բոլոր քաղաքացիների համար պարտադիր է դառնալու բժշկական ապահովագրությունը
Տեղյակ եմ եւ կողմ եմ
Տեղյակ եմ եւ դեմ եմ
Տեղյակ եմ, դեռեւս չեմ կողմնորոշվում
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն կողմ եմ
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն դեմ եմ
Ինձ համար միեւնույն է