• Latest news

Կրկնակի զենք կորոնավիրուսի դեմ. Ինչպե՞ ս դրանից ազատվել

5 օգոստոսի, 2020  09:45

Կորոնավիրուսի դեմ կրկնակի զենք են հորինում, գրում է Science and Life ամսագիրը: Իհարկե, լավ կլիներ, եթե կորոնավիրուսն ընդհանրապես օրգանիզմի մեջ չներթափանցեր, բայց եթե արդեն հայտնվել է այնտեղ, ապա դրանից ձերբազատվելու մի քանի ռազմավարություն կա: Նախ, կարելի է թույլ չտալ, որպեսզի այն մտնի բջիջի մեջ:

Ցանկացած վիրուս բջիջի մեջ է մտնում բջջային մակերեւույթի վրա գտնվող սպիտակուցների հետ: Այստեղ որոշակի նյութ է անհրաժեշտ, որը կարող է շեղել վիրուսը բջիջից, խանգարել նստել դրա վրա: Տեխնիկապես կարող են տարբեր մոտեցումներ լինել:

Մեկ այլ ռազմավարություն է ազդեցությունն իմունիտետի վրա: Հայտնի է, որ որոշ կորոնավիրուսներ, այդ թվում` նոր SARS-CoV-2-ը, ի վիճակի են ճնշել իմունային պատասխանը. դրանք անջատում են իմունային ազդանշանները վարակված բջիջում, եւ ոչ այս բջիջի հարեւանները, ոչ էլ իմունային համակարգն ինչ-որ ժամանակ չեն կասկածում, որ մոտակայքում վիրուսային վարակ է զարգանում, բայց երբ իմունային համակարգը սկսում է «պայքարել», ապա դրա արձագանքն այնքան ուժեղ է լինում, որ սկսում է սպառնալ հենց հիվանդին:

COVID-19 կորոնավիրուսային վարակի ամենալուրջ բարդությունները հիմնականում կապված են չափազանց ուժեղ բորբոքման հետ: Եվ այստեղ կարեւոր է կարգավորել իմունային համակարգը, որպեսզի այն շարունակի պայքարել վիրուսի դեմ, բայց միեւնույն ժամանակ չվնասի առողջ բջիջները: Օրինակ, վերջերս հայտնի դարձավ, որ ծանր COVID-19 ունեցող հիվանդներին կարելի է դեքսամետազոն տալ. այն ճնշում է իմունային պատասխանը, եւ մարդու մոտ ողջ մնալու շանսերն ավելանում են: Սակայն վարակի մեղմ ընթացքով հիվանդների համար դեքսամետազոնը վնասակար է, քանի որ ճնշում է իմունային համակարգը եւ կարող է խանգարել ոչնչացնել բուն վիրուսը:

Վերջապես, երրորդ տարբերակը վիրուսի վրա ազդելն է, երբ այն արդեն մտել է բջիջի մեջ: Օրինակ, կարելի խանգարել, որպեսզի այն բազմանա, այսինքն` պատճենի իր գենետիկական նյութը: Այստեղ որոշակի նյութ է հարկավոր, որը կանջատեր վիրուսային գենոմը պատճենող վիրուսային ֆերմենտը: Կամ կարելի է ճնշել օժանդակ սպիտակուցների աշխատանքը, որոնք վիրուսի հետ միասին հայտնվում են բջիջի մեջ եւ տարբեր կարեւոր աշխատանքներ են կատարում դրա համար: 

Նման օժանդակ սպիտակուցներից մեկը կոչվում է PLpro (papain-like protease): Պրոտեազներ են կոչվում սպիտակուցները, որոնք կտրում են այլ սպիտակուցներ, ընդ որում, այդ սպիտակուցները կարող են նման վիրահատությունից հետո կապ դուրս գալ շարքից կամ, հակառակը, ակտիվանալ: Այսինքն, երկրորդ դեպքում պրոտեազան օգնում է սպիտակուցներին ընդունել աշխատանքային ձեւ, եւ PLpro-ն հենց այդպես էլ անում է: Առանց PLpro-ի կորոնավիրուսի նոր մասնիկները պարզապես չեն ձեւավորվի: Սակայն նույն PLpro-ն ճնշում է ինտերֆերոն սպիտակուցների սինթեզը, որոնք ծառայում են որպես իմունային ազդանշաններ, որոնք էլ ակտիվացնում են հակավիրուսային պատասխանը:

Այս երկակի դերի մասին Nature ամսագրում գրում են Գյոթեի համալսարանի, Մաքս Պլանկի Հանրության կենսաֆիզիկայի ինստիտուտի եւ Գերմանիայի ու Նիդեռլանդների գիտական կենտրոնների հետազոտողները: Այդպիսով, եթե մենք անջատենք PLpro պրոտեազը, ապա դրանով հարված կհասցնենք վիրուսին երկու կողմից. առաջին հերթին, այն չի կարող բազմանալ, երկրորդ հերթին, դրա դեմ կաշխատի իմունային պաշտպանությունը:

Աշխատության հեղինակներին հաջողվել է անջատել PLpro-ն GRL-0617 մոլեկուլի օգնությամբ: GRL-0617-ը սկսում է աշխատել բջջային մշակույթի մեջ, որոնք վարակված են վիրուսով եւ ոչ մի այն ֆերմենտ այն չի ճնշում: Այդ միացությունը կարող է արդյունավետ դեղամիջոց դառնալ կորոնավիրուսի դեմ, սակայն նախ պետք է համոզվել, որ այն կգործի ոչ թե բջջային մշակույթի մեջ, այլ մարդկային օրգանիզմում:   

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում


 
  • Տեսանյութեր
 
 
  • Իրադարձությունների օրացույց
 
 
  • Արխիվ
 
  • Ամենաընթերցվածը

ամիս

շաբաթ

օր

 
  • Հետեվեք մեզ Ֆեյսբուքում
 
  • Հարցում
Տեղյա՞կ եք արդյոք, որ 2027թ.–ից ՀՀ բոլոր քաղաքացիների համար պարտադիր է դառնալու բժշկական ապահովագրությունը
Տեղյակ եմ եւ կողմ եմ
Տեղյակ եմ եւ դեմ եմ
Տեղյակ եմ, դեռեւս չեմ կողմնորոշվում
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն կողմ եմ
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն դեմ եմ
Ինձ համար միեւնույն է