• Latest news

Ինչու՞ են աշխարհում ձախլիկներն այդքան քիչ

13 օգոստոսի, 2020  09:31

Գրեթե մեկ դար գիտնականները մտորում են այն հարցի շուրջ, թե ինչու են որոշ մարդիկ ձախլիկ ծնվում, իսկ մյուսները` աջլիկ:

Բազմաթիվ ենթադրությունների եւ կասկածելի դատողությունների շարքում միայն գենետոլոգներն են վստահ, որ ժառանգականությունը կարեւոր դեր է խաղում այս գործընթացում:

Այս փաստը հաստատվում է այն նրանով, որ ամբողջ աշխարհում ձախլիկների միջին տոկոսը մոտավորապես նույնն է, ինչը երկիր էլ որ վերցնես, գրում է Popular Mechanics-ը:

Նրանք, ով պարբերաբար ֆուտբոլ է խաղում, հավանաբար բնական ասիմետրիկություն են նկատել իր մեջ. մեզ դուր է գալիս մի ոտքով հարվածել գնդակին, ոչ թե `մյուսով, որովհետեւ դա հարմար է: Նման օրինակներ կարելի է գտնել ամեն ինչի մեջ` մատներից մինչեւ ականջներ, աչքերից մինչեւ ուղեղի ներքին կառուցվածքը:

Աչքերի դեպքում պարզելն ամենահեշտն է: Անհրաժեշտ է ձեռքն առաջ մեկնել եւ նայել դրան նախ մի, ապա մյուս աչքով: Աչքը, որում մատը ամենամեծն ու ուժեղը կթվա, կլինի գերիշխողը: Նույնը վերաբերում է ականջներին. պարզապես հիշեք, թե որ ականջին եք մոտեցնում հեռախոսը, երբ պատասխանում եք զանգին:

Բայց ինչու՞ այդ դեպքում ձախլիկներն ու աջլիկները չեն ծնվում 50:50 հարաբերակցությամբ:

Որոշ փորձագետներ ենթադրում են, որ հազարամյակներ շարունակ սոցիալական համագործակցությունը հանգեցրել է «աջլիկների» գերակայությանը: Այլ կերպ ասած, երբ համայնքները միասին են գործում` գործիքների եւ բնակելի տարածքների փոխանակման առումով ձեռնտու է օգտագործել նույն ձեռքը, ինչ եւ մյուսները: Սա հատկապես կարեւոր էր բանակում, որտեղ ռազմական մարտավարության միատեսակությունն ապահովում է ամբողջ կազմի կայունությունը:

Մյուսները պնդում են, որ ամբողջ հարցն ուղեղի կիսագնդերի կառուցվածքի մեջ է. ձախ կեսը վերահսկում է մարմնի աջ կողմը, իսկ աջ կեսը վերահսկում է մարմնի ձախ կողմը: Համարվում է, որ եթե մարդկանց մեծամասնության ուղեղը ձախ կիսագունդն օգտագործում է ինտենսիվ խոսքի եւ մանր մոտորիկայի կառավարման համար, ապա այդպիսի շեղումը հանգեցնում է նրան, որ աջ ձեռքը եւս ավելի գերիշխող է դառնում:

Ձախլիկության հազվադեպությունը բացատրող առավել անսովոր վարկածներից մեկն այն է, որ մեր հեռավոր անցյալում գենետիկական մուտացիան մարդու ուղեղի լեզվական կենտրոններում ձախ կիսագնդի տեղաշարժի է հանգեցրել, ինչը, ըստ էության, հանգեցրել է աջլիկների գերակշռությանը: Եվ չնայած գենետիկան, հավանաբար, մեծ դեր է խաղում գերիշխող ձեռքը որոշելու հարցում, այն իրականում միակ գործոնը չէ: Ձախլիկ ծնողներն, ամենայն հավանականությամբ, ձախլիկ երեխաներ կունենան: Սակայն իրականում դա պարզապես նշանակում է, որ ի սկզբանե աննշան շանսը մի փոքր մեծացել է: Այնպես որ, գործնականում, ձախլիկներն, այնուամենայնիվ, ավելի շատ աջլիկ երեխաներ ունեն:

Հետազոտողները ջանում էին պարզել, թե կոնկրետ որ գեներն են մեծացնում ձախլիկ լինելու հավանականությունը:
2019-ին 400000 անհատական ​​գրառումների վերլուծությունը պարզել էր առաջին գենետիկ շրջանները, որոնք կապված են խիրլության հետ: Սակայն այլ հետազոտություններ ցույց են տալիս, որ հավանաբար կան տասնյակ գեներ, որոնք դեր են խաղում որոշելու հարցում, արդյոք մենք կգրենք ձախ թե աջ ձեռքով: Դրանից բացի, այլ ուսումնասիրություններ գերիշխող ձեռքի հետ այնպիսի գործոններ են կապում, ինչպիսիք են էստրոգենի մակարդակը եւ դիրքը ծնվելիս:

Մի խոսքով, հետազոտողների համար այսօր դժվար է կապել բոլոր այս բազմաթիվ գործոնները միմյանց հետ: Սա նշանակում է, որ մենք դեռ չենք կարող հաստատ ասել, թե ինչու եք դուք ձախլիկ կամ աջլիկ ծնվել, սակայն գիտնականները հստակ աշխատում են պատասխանը գտնելու ուղղությամբ:


Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում


 
  • Տեսանյութեր
 
 
  • Իրադարձությունների օրացույց
 
 
  • Արխիվ
 
  • Ամենաընթերցվածը

ամիս

շաբաթ

օր

 
  • Հետեվեք մեզ Ֆեյսբուքում
 
  • Հարցում
Տեղյա՞կ եք արդյոք, որ 2027թ.–ից ՀՀ բոլոր քաղաքացիների համար պարտադիր է դառնալու բժշկական ապահովագրությունը
Տեղյակ եմ եւ կողմ եմ
Տեղյակ եմ եւ դեմ եմ
Տեղյակ եմ, դեռեւս չեմ կողմնորոշվում
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն կողմ եմ
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն դեմ եմ
Ինձ համար միեւնույն է