Վերջին շրջանում մեծ տարածում է գտել ստոմոտոլոգիայի օրթոպեդիա ճյուղը Հայաստանում։ Մարդիկ ավելի շատ են սկսել հետևել ատամների և առողջությանը և էսթետիկ տեսքին։ Այս մասին ավելի մանրամասն խոսել ենք Երևանի Մ. Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի օրթոպեդիկ ստոմատոլոգիայի ամբիոնի դասախոս, բժշկական գիտությունների թեկնածու Արտակ Գագիկի Հեբոյանի հետ։
Ի՞նչ խնդիրներով է զբաղվում օրթոպեդ-ստոմատոլոգը:
Օրթոպեդիկ ստոմատոլոգիան ստոմատոլոգիայի հիմնական ճյուղերից մեկն է, որը զբաղվում է գերազանցապես պրոթեզավորմամբ: Այն հնարավորություն է տալիս ախտահարված/քայքաված ատամները, բացակա ատամները և հարակից հյուսվածքների դեֆեկտները վերականգնել շարժական և անշարժ տարբեր կոնստրուկցիաների միջոցով՝ պահպանելով կամ վերականգնելով բերանային ֆունկցիան (խոսքի, ծամելու), հարմարավետությունը, արտաքին տեսքը: Օրթոպեդ-ստոմատոլոգը զբաղվում է ներ- և արտաբերանային այսպիսի դեֆեկտների ախտորոշմամբ, բուժման պլանավորմամբ և բուժմամբ՝ կիրառելով տարբեր կենսահամատեղելի նյութեր:
Ակնհայտ է և հասկանալի, որ տարբեր դեֆեկտների պրոթեզավորումը, ունի ոչ միայն բուժիչ, այլև կանխարգելիչ նշանակություն: Պրոթեզավորումը կանխվում են դիմածնոտային շրջանում տարբեր դեֆորմացիաների զարգացումները, պահպանվում է ծամիչ ապարատի ֆունկցիոնալ և ներդաշնակ գործունեությունը, ինչպես նաև ստամոքս-աղիքային ուղու բնականոն աշխատանքը: Ավելին, ատամների էսթետիկայի վերականգնումը բուժառուներին հոգեբանորեն ավելի ինքնավստահ է դարձնում, որը հատկապես կարևոր է սոցիալական շփումներում:
Ատամների Էսթետիկ տեսքի վրա ինչպիսի՞ գործոններ են ազդում։
Ընդհանրապես էսթետիկան լայն հասկացություն է: Այն իր ընկալմամբ հարաբերական է, քանի որ էսթետիկ չափանիշների մասին պատկերացումները կարող են տարբերվել կախված էթնիկական պատկանելիությունից, սեռից և տարիքից: Այդ պատկերացումները կարող են տարբերվել նաև միևնույն հասարակության տարբեր անձանց մոտ՝ պայմանավորված անհատական հոգեկերտվածքով և առանձնահատկություններով: Ատամները ժամանակի ընթացքում մաշվում են՝ փոխելով իրենց ձևն ու գույնը: Ավելին, կան բազմաթիվ ռիսկային գործոններ, որոնք ատամների գունափոխության պատճառ կարող են հանդիսանալ: Դրանցից են սննդային պիգմենտները, բերանի խոռոչի վատ հիգիենան, սիգարետ ծխելը և այլն:
Ինչպե՞ս կարելի է վերացնել կամ նվազեցնել ատամների գունափոխության ռիսկի գործոնները։
Ատամների գունափոխությունը ստոմատոլոգիայի արդի խնդիրներից է: Ներկայումս բուժառուները նախընտրում են համաչափ և համեմատաբար սպիտակ (բաց երանգի) ատամներ: Այդ պատճառով շատ հաճախ մեզ դիմում են բուժառուներ, ովքեր ցանկանում են պատրաստել կերամիկական կոնստրուկցիաներ կամ իրականացնել ատամների սպիտակեցում: Սակայն ատամներն ամենօրյա խնամք են պահանջում: Բավարար չէ միայն սպիտակեցնել ատամները և ակնկալել, որ դրանք այլևս չեն գունափոխվելու:
Ատամների գունափոխության գործընթացը դանդաղեցնելու համար պետք է խուսափել ռիսկային գործոններից, որոնք արդեն նշեցի: Թեև հնարավոր չէ սննդից բացառել պիգմենտներ պարունակող սննդամթերքը, այնուամենայնիվ կարելի է ուղղակի ողողել բերանի խոռոչը սնունդ ընդունելուց հետո, իսկ ատամները լվանալ օրը երկու անգամ՝ քնելուց առաջ և առավոտյան հաց ուտելուց հետո: Ինչ վերաբերվում է ծխելուն, ապա այն ոչ միայն ատամների գունափոխություն է առաջացնում, այլև վնասակար է բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի և ընդհանրապես տարբեր օրգանների և օրգան-համակարգերի համար:
Վերջին ժամանակներում հատկապես լայն տարածում է ստացել տաքացնող սարքերով կիրառվող ծխախոտը: Որոշ հետազոտություններ ցույց են տալիս, որ դրանք, ի տարբերություն ավանդական ծխախոտի, քիչ վնսակար են բերանի խոռոչի հյուսվածքների/պարօդոնտի համար, ինչպես նաև ավելի քիչ են գունափոխում ատամները:
Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում
ամիս
շաբաթ
օր