• Latest news

Գիտնականները պարզել են, թե ինչպես է Պարկինսոնի հիվանդությունը տարածվում ուղեղում

22 սեպտեմբերի, 2022  11:58

Ալֆա-սինուկլեին սպիտակուցի ագրեգատները, որոնք ձեւավորվել են սպիտակուցի սխալ լերդացման արդյունքում, Պարկինսոնի հիվանդությամբ մարդկանց ուղեղում տարածվում են բջջային թափոնների գործընթացի միջոցով, ասվում է Weill Cornell Medicine-ի գիտնականների ղեկավարած նոր հետազոտության մեջ:

Լիզոսոմային էկզոցիտոզ կոչվող գործընթացի ընթացքում նեյրոնները դեն են նետում սպիտակուցի թափոնները, որոնք նրանք չեն կարող քայքայել եւ վերամշակել: Nature Communications ամսագրում հրապարակված այս հայտնագործությունը կարող է լուծել Պարկինսոնի հիվանդության առեղծվածներից մեկը։

Պարկինսոնի հիվանդությունը հիվանդություն է, որը բնութագրվում է նեյրոնների մահով՝ ուղեղով տարածման բնորոշ ձեւով: Այդ հիվանդությունը ձեռքերի դող, մկանների կոշտություն, դանդաղ քայլվածք եւ շարժումների այլ խանգարումներ է առաջացնում։ Այն ազդում է նաեւ ուղեղի մի շարք շրջանների վրա, ինչը բազմաթիվ տարբեր ախտանիշների է հանգեցնում, այդ թվում՝ ուշ փուլերի դեմենցիա:

Գիտնականներն արդեն պարզել են, որ Պարկինսոնի հիվանդության ժամանակ նեյրոնների մահը հետևում է ուղեղում ալֆա-սինուկլեինի՝ նեյրոնային սպիտակուցի աննորմալ ագրեգատների տարածմանը: Այդ տարածումը վարակի նման գործընթաց է, որի ժամանակ ագրեգատները դրդում են նորմալ ալֆա-սինուկլեինին միանալ իրենց, եւ երբ դրանք մեծանում են, քայքայվում են ավելի փոքր ագրեգատների, որոնք շարունակում են տարածվել:

Նոր հետազոտության ընթացքում գիտնականները պարզել են, որ ալֆա-սինուկլեինի ագրեգատները, որոնք կարող են տարածվել եւ նեյրոդեգեներացիա առաջացնել, ծնվում են նեյրոններում: Այդ ագրեգատները կուտակվում են լիզոսոմ կոչվող բջիջների պարկուճանման թափոնների տարաներում:

Լիզոսոմները ֆերմենտներ են պարունակում, որոնք կարող են քայքայել սպիտակուցները եւ այլ մոլեկուլային թափոնները մինչեւ դրանց բաղկացուցիչ մասեր՝ ըստ էության մարսելով եւ վերամշակելով դրանք: Սակայն հետազոտողները պարզել են, որ ալֆա-սինուկլեինի ագրեգատները, որոնք ամուր կապերով կապված են ամուր, շերտավոր կառուցվածքով, որն «ամիլոիդ» է կոչվում, լավ չեն քայքայվում լիզոսոմներում, փոխարենը դրանք հաճախ պարզապես դուրս են մղվում նեյրոններից: Այդ գործընթացում լիզոսոմը դեպի բջջային թաղանթ է  շարժվում եւ միաձուլվում դրա հետ, իսկ լիզոսոմի պարունակությունը թափվում է բջիջը շրջապատող հեղուկի մեջ՝ առանց որեւէ պառակտման:

Հետագա փորձերի ժամանակ հետազոտողները նաեւ ցույց են տվել, որ, նվազեցնելով այդ գործընթացի արագությունը, նրանք կարող են նվազեցնել տարածման ընդունակ ագրեգատների ակնհայտ կոնցենտրացիան: Դա, ըստ հետազոտողների, ճանապարհ է հարթում Պարկինսոնի հիվանդության հետագա բուժման համար:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում


 
  • Կարդացեք նաև
 
  • Իրադարձությունների օրացույց
 
 
  • Արխիվ
 
  • Ամենաընթերցվածը

ամիս

շաբաթ

օր

 
  • Հետեվեք մեզ Ֆեյսբուքում
 
  • Հարցում
Տեղյա՞կ եք արդյոք, որ 2027թ.–ից ՀՀ բոլոր քաղաքացիների համար պարտադիր է դառնալու բժշկական ապահովագրությունը
Տեղյակ եմ եւ կողմ եմ
Տեղյակ եմ եւ դեմ եմ
Տեղյակ եմ, դեռեւս չեմ կողմնորոշվում
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն կողմ եմ
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն դեմ եմ
Ինձ համար միեւնույն է