Ծխողը պացիենտ է, ով ունի օգնության կարիք. Խավիեր Իգլեսիաս

Նեֆրոլոգիայի մասնագետ, Սյուդադ Ռեալ համալսարանական ընդհանուր հիվանդանոցի հիպերտոնիայի բաժանմունքի ղեկավար՝ բժիշկ Խավիեր Նիետո Իգլեսիասը խոսում է էլեկտրոնային սիգարետի և այլ միջոցների մասին, որոնք պետք է ձեռնարկվեն ծխելու մակարդակը նվազեցնելու համար։

Առողջապահության նախարարության կողմից Իսպանիայում ալկոհոլի, թմրանյութերի և այլ թմրամոլության վերաբերյալ վերջին հարցման համաձայն ՝ վերջին 30 օրվա ընթացքում ամեն օր ծխող մարդկանց թիվը կազմում է բնակչության 32,3 տոկոաը: Հաշվի առնելով այս տվյալները բժիշկները ծխողին ուղեկցելու նոր եղանակներ են առաջարկում՝ սովորությունը դադարեցնելու կամ ծխելը թողնելու ռազմավարություններ փնտրելու համար, որոնք նվազեցնում են վնասը:

- Վերջին տարիներին Իսպանիայում ծխողների տոկոսը լուրջ փոփոխությունների չի ենթարկվել, այդ տոկոսը նվազեցնելու համար, կա՞ արդյոք բավարար տեղեկություն ծխելու պատճառած վնասի մասին։

Վերջին տարիներին մի փոքր անկում է տեղի ունեցել, բայց դա այն չէ, ինչ սպասվում էր: Ըստ հարցման, Իսպանիայի բնակչության 32%-ը, որ ենթադրում է 15 միլիոն մարդ, ծխող է: Համաճարակի նման պայմանները նշանակում են, որ իրականում պլանավորված նպատակին հասնել չի հաջողվել, չնայած ակնկալվում է, որ ապագայում թվերը աստիճանաբար կնվազեն, բայց դրա համար մենք պետք է քայլեր ձեռնարկենք:

-Իսպանիայում սիգարետը տարեկան սպանում է մոտ 60,000 մարդու, իսկ 1200-ը պասիվ ծխողներ են. Դա անտանելի թիվ է: Կա՞ որևէ կապ վերջին տարիներին հոգեկան առողջության վատթարացման կամ անհանգստության և ծխելու միջև:

- Համաճարակն ակնհայտորեն ազդել է ոչ միայն այն պատճառով, որ մենք բոլորս ստիպված էինք մնալ տանը, այլ նաև այն պատճառով, որ այն բազմապատկել է  հոգեբանական վերադասավորումների իրավիճակը նույնիսկ այն մադկանց մոտ, ովքեր արդեն ունեցել են որոշակի ուղեկցող հիվանդություն, և ծխելը հստակ կապված է հոգեբանական մասի հետ:

-Ի՞նչն է պատճառը, որ իսպանացիների մոտ 40%-ը,  չեն մտածում ծխելը թողնելու հնարավորության մասին:

- Մենք իրականում չենք կառավարում այն տեղեկատվությունը, որը նրանց ստիպում է իսկապես տեսնել, թե որքան վտանգավոր է դա: Այնտեղ հասնելու տարբեր եղանակներ կան, բայց պարզ է, որ մենք այնտեղ չենք հասնում: Իսպանիայում սիգարետը տարեկան սպանում է մոտ 60,000 մարդու, իսկ 1200-ը պասիվ ծխողներ են. Դա անտանելի թիվ է ։

- Իսկ ի՞նչ կասեք էլեկտրոնային սարքերի հետ կապված։

- Պետք է նկատի ունենալ, որ այրվող սիգարետը՝ օդ է արտանետում մոտ 7000 քիմիական նյութեր, որոնցից մոտավորապես 100-ը վնասակար են առողջության համար, քանի որ դրանք քաղցկեղածին են կամ առաջացնում են սրտի խնդիրներ, շնչառական խնդիրներ և այլ հիվանդություններ։ Չնայած դրանք, հավանաբար, ավելի շատ են և հայտնաբերվելու են: Միևնույն ժամանակ էլեկտրոնային այլընտրանքները պետք է օգտագործվեն միայն սիգարետի փոխարինման համար, այն մարդկանց մոտ ովքեր չեն կարողանում թողնել ծխելը։ Բայց չենք կարող ակնկալել, որ բոլորը կանցնեն այլընտրանքների և ոչ ոք այլևս սիգարետ չի ծխի։ Առաջնային կարևոր գործոնը ծխի առկայությունը բացառելն է։ Ինչը հնարավոր է դառնում այլընտրանքային սարքերի (էլ սիգարետներ, ծխախոտ տաքացնող սարքեր, սնուս․․․) միջոցով։

-Երեխաները դեռևս ամենաշատն են տուժում ծխելուց։

-Երեխաների մեծ տոկոսի համար, ովքեր ապրում են ծխող միջավայրում, շատ վտանգավոր է, քանի որ նրանք նաև մեծ հնարավորություններ ունեն ծխող դառնալու, երբ չափահաս կդառնան: Մենք պետք է թույլ չտանք, որ երեխաները տառապեն տարեց մարդկանց սոցիալականացումից, ովքեր տանը  ծխում են և պասիվ ծխողներ չեն: Բացի այդ այրվող սիգարետի դեպքում ծխողի շրջակայքում գտնվող երեխաները շնչում են երկրորդային ծուխը, ինչը ոչ պակաս վնասակար է նրանց առողջության համար։

-Ծխելը թողնելու բուժում անցնող 10 հիվանդներից միայն 3-ն են կարողանում թողնել այն: Ի՞նչն է խանգարում այն մարդուն, ով  արդեն գիտակցում է,  որ ծխելը վնաս է,  չկարողանալ դա անել:

- Ծխելը կախվածություն առաջացնող, քրոնիկ և կրկնվող հիվանդություն է: Ծխողը պետք է դիտվի որպես պացիենտ, ով ունի կախվածության խնդիր և, հետևաբար, հիվանդ է։ Մարդիկ սկսում են ծխել ընտանեկան, սոցիալական, բնապահպանական գործոնների պատճառով։ Եվ հետո պատահում է, որ կախվածությունը պարգևատրում է դառնում ուղեղի մակարդակովով։ Կան մարդիկ, ովքեր ավելի խոցելի են, քան մյուսները ՝ տարբեր գործոնների պատճառով, ինչպիսիք են գենետիկան կամ անհատականությունը։ Ահա թե ինչու դուք պետք է ուղեկցեք նրանց գործընթացի ընթացքում:

-Ի՞սկ արդյոք ծխելը թողնելը կնպաստի ծխելու հետ կապված հիվանդություններից տառապելու ռիսկերի նվազմանը:

Ծխելը ամենից շատ առաջացնում է օքսիդատիվ սթրես և թթվածնի քանակի նվազում, որը մարդն ընդհանուր առմամբ ներշնչում է շրջակա միջավայրից: Այս հանգամանքը առաջացնում է բորբոքում, որը որոշակիորեն փոխում է զարկերակները և դրանց ներսում եղածը և առաջացնում է մի շարք խնդիրներ, որոնք թեթևացնում և արագացնում են տրոմբոզը կամ աթերոսկլերոզը: Սա հանգեցնում է սրտի հիվանդության, սրտի կաթվածի, ինսուլտի,  ծայրամասային զարկերակային հիվանդության, աորտայի անևրիզմայի:.. Եվ այս ամենը ՝ առանց քաղցկեղը հաշվի առնելու: Հայտնի է, որ 10 և 15 տարի  չծխելուց հետո, չնայած արդեն հասցված վնասների, դրանք դադարում են կուտակվել, և ռիկսը մևնույնն է, ինչ չծխողների մոտ։

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում