ԱՄՆ-ում հայտնաբերել են հակաբիոտիկների նկատմամբ կայուն սուպերբակտերիաների նոր շտամ

Գիտնականները Հյուսթոնի (ԱՄՆ) բժշկական հաստատությունների հիվանդների մոտ հայտնաբերել են գիտական աշխարհին անհայտ սուպերբակտերիաների շտամ, որոնք կայուն են գրեթե բոլոր հակաբիոտիկների ազդեցության նկատմամբ: Պնեւմոկոկերի նոր՝ CG307 շտամը մասնագետները գտել են հյուսթոնյան կլինիկաների յուրաքանչյուր երրորդ հիվանդի մոտ:

Սուպերբակտերիայի շտամի գենոմը նկարագրված է mBio գիտական ամսագրում հրապարակված հոդվածում:

Հյուսթոնի Մեթոդիստական հիվանդանոցից Ջեյմս Մուսերը նշել է, որ սուպերբակտերիաների նոր շտամի հայտնաբերումը եւ քաղաքի բնակչության շրջանում նրա տարածվածությունը չափից ավելի անսպասելի է: Պնեւմոկոկը բավականին տարածված բակտերիա է, որը կարող է մարդու մոտ ինֆեկցիոն հիվանդություններ առաջացնել, այդ պատճառով գիտնականները պետք է  կարճ ժամանակում հասկանան՝ ինչպես պայքարեն դրա նոր շտամի հակաբիոտիկների նկատմամբ արտակարգ ռեզիստենտության դեմ, պատվաստանյութեր, ինֆեկցիաների բուժման եւ ախտորոշման միջոցներ ստեղծեն:

Մուսերը եւ նրա թիմը հետազոտել են Klebsiella pneumoniae-ի ավելի քան 1700 շտամների գենոմները, որոնք վերջին 4 տարում գտնվել են Թեխասի բժշկական հաստատություններում: Պարզվել է, որ Հյուսթոնի բուժհաստատությունների գրեթե յուրաքանչյուր երրորդ հիվանդը պնեւմոկոկերի շտամի կրող է: Մինչ օրս չհետազոտված CG307 շտամը կարողանում է հատուկ ֆերմենտներ սինթեզել, որոնք դիմակայում են նույնիսկ «վերջին հույս» համարվող դեղամիջոցներին:

2015 թվականին այն հայտնաբերվել է Թեխասի հիվանդանոցներում, ըստ որում՝ հիվանդանոցային մանրէների մյուս պոպուլյացիաների շարքում նրա պոպուլյացիան աճում է: CG307-ի ԴՆԹ-ի եւ սպիտակուցների անալիզով պարզվել է, որ այս ֆերմենտները կարող են «վնասազերծել» կարբապենեմների կարգի առավել հզոր հակաբիոտիկների մոլեկուլները: Արտադրվող ֆերմենտների շնորհիվ նոր շտամը խոցելի չէ ժամանակակից դեղերի ազդեցության համար: Գիտնականների հետազոտությամբ պարզվել է, որ CG307 շտամը փոխառել է աղիքային եւ  ժանտախտի ցուպիկների գեները, որի շնորհիվ այն վարակում է կաթնասուններին այնպես, ինչպես սովորական պնեւմոկոկը:

Բարեբախտաբար, հվանդները զանգվածաբար չեն մահացել CG307 շտամի պատճառով: Սա տեղի է ունեցել այն պատճառով, որ աղիքային բակտերիան ինֆեկցիա չի առաջացնում այնքան ժամանակ, մինչ գտնվում է իր բնակության միջավայրում՝ մարդու աղիներում: Այն մյուս միջավայրեր կարող է մտնել միայն իմունիտետի ծայրահեղ թուլանալու դեպքում:

Այսօր գիտնականները փորձում են հակաբիոտիկներ գտնել, որոնք ազդում են հայտնաբերված սուպերբակտերիայի վրա, մշակում են այս վտանգավոր շտամի բուժման եւ հետագա էվոլյուցիայի կանխման մեթոդիկա:

Վերջին շրջանում սուպերբակտերիաների խնդիրը, որոնք կայունություն են ցուցադրում նույնիսկ «պաշտպանության վերջին հավաքածուի» դեղամիջոցների նկատմամբ, ավելի է լրջանում: Ռեզիստենտ են դառնում ոչ միայն եզակի ախտածինները, այլեւ հիվանդությունների տարածված հարուցիչները, օրինակ՝ պնեւմակոկերը եւ ոսկեգույն ստաֆիլոկոկերը: Արդեն քանի տարի է գիտնականները եւ բժիշկները խոսում են այն մասին, որ եթե հակաբիոտիկները դադարեն գործել, ապա բժշկությունն արդեն մոտ ապագայում կվերադառնա միջնադար՝ ամենասովորական ինֆեկցիաները դարձյալ կսկսեն մարդկանց սպանել:

Սուպերբակտերիաների առաջացման պատճառները մեծաթիվ են. իրենց դերակատարումն ունեն հակաբիոտիկների սխալ օգտագործումը, դրանց կիրառումը կենդանիների աճի արագացման համար, ինչպես նաեւ բակտերիաների բնական էվոլյուցիան, որոնք ձգտում են կենսունակ մնալ: