5 հետաքրքիր փաստ շոգի մասին
14:20 20 հունիսի, 2017Հայտնի ասացվածքը` «շոգը ոսկորները չի կոտրի», այնքան էլ ճշմարիտ չէ. իրականում շոգ եղանակն ազդում է մարդու օրգանիզմում ընթացող բոլոր պրոցեսների վրա, իսկ արտակարգ շոգը կարող է շատ վտանգավոր լինել: Ներկայացնում ենք շոգի վերաբերյալ մի քանի հետաքրքիր փաստ:
1. Մարդը կարող է դիմանալ մինչեւ Ցելսիուսի +104 աստիճան ջերմաստիճանի
Օդի ցածր խոնավության դեպքում մարդու օրգանիզմը մինչեւ Ցելսիուսի +71 աստիճանին կարող է դիմանալ մեկ ժամ, +82 աստիճանին`49 րոպե, +93 աստիճանին` 33 րոպե, իսկ +104 աստիճանին`26 րոպե: 1958 թվականին Բելգիայում դեպք է գրանցվել, երբ մարդը մի քանի րոպե գտնվել է Ցելսիուսի 200 աստիճան ունեցող ջերմախցում: Սակայն սա հնարավոր է, ինչպես արդեն ասվեց, միայն օդի շատ ցածր խոնավության դեպքում:
2. Շոգը կարող է առողջության համար վտանգավոր լինել
Ինչպես նշվեց, շոգն ազդում է մարդու օրգանիզմում բոլոր պրոցեսների վրա: Շոգի պատճառով առաջին հերթին տուժում է սիրտ-անոթային համակարգը. սիրտն սկսում է ավելի ինտենսիվ աշխատել, երակազարկն է հաճախանում, անոթները լայնանում են, հաճախ արյան ճնշումն ընկնում է: Շոգին օրգանիզմը հեղուկ շատ է կորցնում. Ցելսիուսի 40 աստիճան ջերմաստիճանի դեպքում օրգանիզմից ժամում գոլորշիանում է մոտ 1 լիտր քրտինք: Հեղուկի հետ միասին օրգանիզմը կորցնում է հանքային աղեր, այդ թվում` կալիում եւ մագնիում, որոնք անհրաժեշտ են սրտի աշխատանքի եւ սրտի ռիթմի պահպանման համար: Ջրազրկումը նաեւ արյան խտացում է առաջացնում: Զարկերակային ցածր ճնշման հետ սա մեծացնում է թրոմբների առաջացման հավանականությունը: Շոգին նվազում է նաեւ աշխատունակությունը. համարվում է, որ Ցելսիուսի 26 աստիճանից բարձր յուրաքանչյուր աստիճանը մարդու աշխատունակությունը մոտ 10 տոկոսով նվազեցնում է:
3. Շոգը կարող է մահացու վտանգավոր լինել
2003 թվականին Եվրոպայում շոգի ժամանակ 35 հազար մարդ է մահացել: Շոգի դեպքում ճանապարհային պատահարների թիվն ավելանում է միջինը 20 տոկոսով: Լոնդոնի հոգեբուժության ինստիտուտի մասնագետների տվյալներով`շոգին աճում է նաեւ ինքնսպանությունների թիվը: Նրանց հետազոտությամբ պարզվել է, որ եթե տարեկան օրվա միջին ջերմաստիճանը Ցելսիուսի 10 աստիճանով բարձրանում է, ինքնասպանությունները բարձրակետին են հասնում: Պարզվել է նաեւ, որ ջերմաստիճանը 10 աստիճանով բարձրանալուց հետո յուրաքանչյուր եւս 10 աստիճան բարձրանալու դեպքում ինքնասպանությունների թիվը 4 տոկոսով աճում է` հենց այս ժամանակ է նվազում տրամադրությունը կարգավորող հորմոնի մակարդակը:
4. Երկրի ամենաշոգ կետերը
Երկրի ամենաշոգ կետերից մեկը Մահվան հովիտն է (ԱՄՆ Քալիֆորնիայի նահանգ). այստեղ ամռանը ցերեկվա միջին ջերմաստիճանը Ցելսիուսի +40 աստիճանից անցնում է, նույնիսկ գիշերը այն հազվադեպ է Ցելսիուսի +30 աստիճանից իջնում: Մահվան հովտում ռեկորդային ջերմաստիճան է գրանցվել 1913 թվականին`Ցելսիուսի +56,7 աստիճան: Իսկ 1917-ին 43 օր շարունակ (հուլիսի 6-ից օգոստոսի 17-ը) օրվա առավելագույն ջերմաստիճանը Ցելսիուսի +48,9 աստիճանից չի նվազել: Մյուս շոգ կետը Մարբլ Բարն է (Արեւմտյան Ավստրալիա). սահմանվել է ավստրալական ջերմաստիճանի ռեկորդ` Ցելսիուսի +49,2 աստիճան: Այստեղ եւս մեկ ռեկորդ է գրանցվել` 160 օր (1923 թվականի հոկտեմբեր 31-ից մինչեւ 1924 թվականի ապրիլի 7-ը) օդի ջերմաստիճանը Ցելսիուսի +37,8 աստիճանից չի իջել:
5. Շոգը կարող էր կարեւոր դեր կատարել մարդու էվոլյուցիայի պրոցեսում
Անգլիացի ֆիզիոլոգ Փիթ Ուիլթերը հետաքրքիր վարկած է առաջադրել, թե ինչու է մարդը սկսել երկու ոտքով քայլել: Նրա կարծիքով` մարդու նախահայրերը հետեւի վերջույթներին են կանգնել` փրկվելով աֆրիկական շոգից եւ իրենց փորը քամուն ուղղելով: