Նոր թեստը արյան միջոցով քաղցկեղի 8 տեսակ է հայտնաբերում
11:51 19 հունվարի, 2018Ամերիկացի գիտնականները թեստ են ստեղծել, որը կարող է արյան անալիզի միջոցով վաղ փուլերում ախտորոշել մինչեւ 98 տոկոս զգայունությամբ ներքին օրգանների առավել հաճախ հանդիպող ուռուցքները: Թեստը հիմնված է ԴՆԹ-ի արտաբջջային խմբերի սեքվենիրացման եւ սպիտակուցային մի շարք մարկերների որոշման վրա:
Գոյություն ունեցող մի շարք թեստեր հիմնված են սոմատիկ մուտացիաների որոնման վրա, որոնք արյան պլազմայում առկա ԴՆԹ-ի արտաբջջային խմբերում հատուկ են քաղցկեղի տարբեր տեսակներին: Ջոնս Հոփքինսի համալսարանի բժշկական դպրոցից հետազոտողները ընդարձակել են արյան ԴՆԹ անալիզը՝ մեծացնելով դրա ճշգրտությունը, եւ այն լրացրել են սպիտակուցային մարկերների անալիզով, որի արդյունքում ստեղծվել է CancerSEEK կոչվող թեստը, որը պիտանի է մինչեւ 98 տոկոս զգայունությամբ ներքին օրգանների քաղցկեղի ախտորոշման համար: Թեստի ճշգրտության ստուգումն անցկացվել է ձվարանների, լյարդի, ստամոքսի, ենթաստամոքսային գեղձի, կերակրափողի, ուղիղ աղու, թոքերի եւ կրծքագեղձի քաղցկեղով հիվանդների վրա:
Թեստը ներառում է 16 գեների համար 61 հատվածի սեքվենիրացում, որոնք պարունակում են COSMIC (Catalog of Somatic Mutations in Cancer) կատալոգի բոլոր հայտնի մուտացիաների 41-ից մինչեւ 95 տոկոսը: Թեստի առավել տեղեկատվական հատվածն է համարվում իմունոֆերմենտային անալիզի մեթոդով սպիտակուցային 8 մարկերների մակարդակի միաժամանակյա որոշումը, որոնց խտությունները հավաստի կերպով տարբերվել են հիվանդ եւ առողջ մարդկանց մոտ: Օրինակ՝ այս ցուցակի մեջ են մտել CA125 եւ CA19-9 հակագեները, հեպատոցիտների աճի գործոնը եւ պրոլակտինը:
Թեստի ստուգումը հետազոտողներն իրականացրել են արդեն թվարկված ներքին օրգանների քաղցկեղի ախտորոշմամբ 1005 հիվանդի ընտրանքով, որոնց մոտ հիվանդությունը I-III փուլերում էր: Բոլոր հիվանդների մոտ մետաստազներ չեն եղել, եւ նրանք քիմիաթերապիա չեն ստացել: Ստուգիչ խմբում ընդգրկվել է 812 առողջ մարդ: Թեստի արդյունքներով մարդը հիվանդ է համարվել, եթե նրա ԴՆԹ-ում մուտացիա է հայտնաբերվել կամ սպիտակուցային 8 մարկերներից մեկի մակարդակը բարձր է եղել:
CancerSEEK թեստի միջոցով հիվանդության ճշգրիտ որոշված դեպքերի տոկոսը (ձախից աջ) ձվարանների, լյարդի, ենթաստամոքսային գեղձի, կերակրափողի, ուղիղ աղու, թոքերի եւ կրծքագեղձի քաղցկեղի համար
Ախտորոշման ամենամեծ զգայունությունը (98 տոկոս) ձեռք է բերվել ձվարանների քաղցկեղի համար, իսկ ամենացածրը (33 տոկոս)՝ կրծքագեղձի քաղցկեղի, միջին զգայունությունը կազմել է 70 տոկոս: Կեղծ դրական ազդակ է ստացվել 812 մարդուց միայն 7-ի մոտ, այսինքն՝ թեստի սպեցիֆիկությունը 99 տոկոս է կազմել: Թեստն առավելագույնս տեղեկատվական է եղել հիվանդության II եւ III փուլերում գտնվող հիվանդների համար (74 եւ 78 տոկոս), իսկ I փուլում գտնվողների համար թեստի զգայունությունը 43 տոկոս է կազմել:
Հետազոտության հեղինակները քաղցկեղի տարբեր տեսակներով տառապող հիվանդների սպտակուցային մարկերների մակարդակի վերաբերյալ հավաքած տվյալների հիման վրա ալգորիթմ են ստեղծել, որը անալիզի արդյունքներով 63 տոկոս միջին ճշգրտությամբ որոշել է ուռուցքի տեղակայումը:
Հեղինակներն ընդունում են, որ CancerSEEK-ն առավել նշանակալի է եղել քաղցկեղի 5 տեսակի դեպքում՝ ձվարանների, լյարդի, ստամոքսի, ենթաստամոքսային գեղձի եւ կերակրափողի, դրանց համար ախտորոշման զգայունությունը 69 տոկոսից ցածր չի եղել:
Հոդվածը հրապարակվել է Science ամսագրում: