Արսեն Թորոսյանն ԱՀԿ նստաշրջանին ներկայացրել է ՀՀ կայուն զարգացման օրակարգի գերակայությունները

Հայաստանի կառավարությունը հավատարիմ է ՄԱԿ-ի մինչեւ 2030 թվականը նախանշված օրակարգին եւ 2015-ի սեպտեմբերին ամրագրված կայուն զարգացման նպատակներին: Այս մասին հայտարարել է ՀՀ առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանը` ելույթ ունենալով Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) եվրոպական տարածաշրջանային հանձնաժողովի 68-րդ նստաշրջանին:

Թորոսյանը փոխանցել է, որ 2016-ին ՀՀ կառավարությունը սկիզբ է դրել այդ օրակարգի ազգայնացման գործընթացին` դրանով սահմանված նպատակներն ազգային ռազմավարության շրջանակներում ներառելու եւ ստեղծելու առաջընթացի գնահատման եւ հաշվետվության համակարգ: 2017թ. վերանայվել է Հայաստանի զարգացման ազգային ռազմավարությունը` նախատեսված իրականացնելու մինչեւ 2030 թվականը:

Արսեն Թորոսյանը խոսել է վերջին տասնամյակում առողջապահական համակարգում Հայաստանի ունեցած հաջողություններից, մարտահրավերներից ու անհրաժեշտ քայլերից, ընդգծել դրանց ուղղությամբ համատեղ քայլերի ձեռնարկման կարեւորությունը:

Նախարարի ելույթը ներկայացնում ենք ստորեւ. Տեսանյութ

• «Առողջությունն ու բարեկեցությունը մեր օրակարգի առանցքում են, եւ մենք կարող ենք ներկայացնել այս ընթացքում արձանագրված առաջընթացը.
• Մանկական եւ մինչեւ 5 տարեկան երեխաների մահացության ցուցանիշերը նվազում են, սակայն մայրական մահացությունը դեռ շարունակում է ԵՄ միջին ցուցանիշից բարձր մնալ: Թիրախային բնակչության առնվազն 91 տոկոսն այժմ ընդգրկված է պատվաստումների ազգային ծրագրում:
• ՄԻԱՎ վարակակիր բոլոր գրանցված մարդիկ այժմ օգտվում են հակառետրովիրուսային դեղամիջոցներից: 2016թ. Հայաստանը դարձել է աշխարհում առաջին չորս երկրներից մեկը` բացառելով ՄԻԱՎ վարակի փոխանցումը մորից մանկանը:
• Տուբերկուլոզով հիվանդացության դեպքերը վերջին տասնամյակում նվազել են, 2016թ.-ին ամեն 100 հազար բնակչի հաշվով գրանցվել է 27 հիվանդ:
• Երկիրը մշակել է ազգային ռազմավարություն` նվազեցնելու քրոնիկ հեպատիտ Բ-ից եւ Ց-ից մահացությունն ու հիվանդացությունը: Սակայն վիրուսային հեպատիտների դեմ պայքարի արդյունավետ միջոցառումների մշակումն ու իրականացումը շարունակում է մնալ համակարգի կարեւոր հարցերից մեկը:
• Առավել տարածված ոչ վարակիչ հիվանդություններից մահացության բեռը 80 տոկոս է. դրանց շարքում ամենատարածվածը` շուրջ 48%, կազմում են սրտանոթային հիվանդությունները, հաջորդում են քաղցկեղը (20.5%), դիաբետը (4.2%), վնասվածքներ, թունավորումներ եւ արտաքին պատճառներ (4.5%), քրոնիկ թոքային հիվանդություններ, այդ թվում` բրոնխիտ, ասթմա, այլ քրոնիկ թոքային եւ բրոնխային հիվանդություններ (4%):
• Ռիսկի գործոնները նպաստում են ոչ վարակիչ հիվանդությունների աճին: Օրինակ, ծխախոտի օգտագործման ցուցանիշը բարձր է Հայաստանում. տղամարդկանց ավելի քան 52 եւ կանանց ավելի քան 1.2%-ը ծխող են: Հայաստանը վավերացրել է ծխախոտի դեմ պայքարի վերաբերյալ ԱՀԿ շրջանակային կոնվենցիան: Այնուամենայնիվ, շատ միջոցներ դեռեւս չեն կիրառվում: ՀՀ առողջապահության նախարարությունը ներկայում աշխատում է ծխախոտի դեմ պայքարի նոր օրենքի նախագծի վրա, որով ծխելու համար թույլատրելի տարածքները կսահմանափակվեն:

Կայուն զարգացման օրակարգի մեր գերակայությունները հստակ են. մենք պետք է կենտրոնանանք հետեւյալի վրա`

• Հիվանդությունների կանխարգելման հզորացում վաղ ախտորոշման եւ բուժման միջոցով` հատուկ ուշադրություն դարձնելով ոչ վարակիչ հիվանդություններին,
• Առողջության առաջնային պահպանման համակարգի ուժեղացում` ներառյալ խոցելի բնակչության համար մատչելիության ապահովում, դեղորայքի եւ բժշկական տեխնոլոգիաների երաշխավորված հասանելիություն, պացիենտի անհատական կարիքների վրա հիմնված երկարաժամկետ խնամքի ապահովում,
• Առողջապահական ծառայությունների առավել լավ չափորոշիչների մշակում եւ ներդրում,
• Խոցելի խմբերին մասնագիտացված ստացիոնար բուժօգնության ապահովում, մայրական եւ մանկական առավել բարելավված խնամք, առավել մեծ ուշադրություն` վերարտադրողական եւ դեռահասների առողջությանը,
• Բժշկական հաստատությունների կարողությունների եւ մասնագիտական ներուժի զարգացում,
• Առողջապահական ապահովագրության ներդրում` երկրում ընդհանուր առողջապահական համակարգի ֆինանսական կայունության բարձրացման նպատակով:

Մենք չենք կարող դա անել միայնակ: Ակնկալում ենք գործակցել բոլոր ոլորտներում, ներառյալ`

• Ռեսուրսների վերաբաշխում եւ դրանց արդյունավետ օգտագործման ապահովում ծառայությունների մատուցման մակարդակում,
• Պետական հարկերի եւ եկամուտների հավաքագրում,
• Ճիշտ պլանավորում եւ ֆինանսական կառավարում,
• Հակակոռուպցիոն միջոցառումներ,
• Համընդհանուր սոցիալական պաշտպանություն:

Ամփոփելով` թույլ տվեք փոխանցել մեր երախտագիտությունը ԱՀԿ-ին աջակցության համար: Կայուն զարգացման նպատակներին հասնելու ճանապարհային քարտեզում, մասնավորապես, ընդգծվում է առողջության առաջնային պահպանման ուժեղացման կարիքը: Շարունակական, համապարփակ, համակարգակենտրոն եւ անձնակենտրոն, անվտանգ, արդյունավետ առաջնային բուժօգնության համակարգ` ֆինանսական պաշտպանության համընդհանուր ծածկույթով. թերեւս սա է «ոսկե» ուղին` հասնելու կայուն զարգացման նպատակներին եւ առողջապահությանը` բոլորի համար»: