Բժշկության ոլորտում Նոբելյան մրցանակ կշնորհվի մարդու նախնիների ուսումնասիրության համար

Շվեդ գիտնական Սվանտե Պաաբոն այս տարի ստացել է բժշկության Նոբելյան մրցանակ՝ մարդկային էվոլյուցիայի իր հայտնագործությունների համար, որոնք հիմնական պատկերացում են տալիս մեր իմունային համակարգի մասին եւ այն մասին, թե ինչն է մեզ յուրահատուկ դարձնում՝ համեմատած մեր անհետացած նախնիների հետ, ասում են մրցանակի ժյուրիի անդամները, գրում է Medical Xpress-ը։

Պաաբոն գլխավորել է նոր մեթոդների մշակումը, որը թույլ է տվել հետազոտողներին համեմատել ժամանակակից մարդկանց գենոմները այլ հոմինինների՝ նեանդերթալցիների եւ դենիսովացիների գենոմների հետ:

Թեեւ նեանդերթալցիների ոսկորներն առաջին անգամ հայտնաբերվել են 19-րդ դարի կեսերին, գիտնականները կարողացել են լիովին հասկանալ տեսակների միջեւ փոխհարաբերությունները միայն նրանց ԴՆԹ-ի բացահայտման միջոցով, որը հաճախ կոչվում է կյանքի կոդ: 

«Պաաբոն եւ նրա թիմը պարզել են, որ տեղի է ունեցել գեների փոխանցում նեանդերթալցիներից Homo sapiens-ին, ինչը ցույց է տալիս, որ նրանք ընդհանուր երեխաներ են ունեցել համակեցության ժամանակաշրջանում»,-ասել է Նոբելյան կոմիտեի նախագահ Աննա Ուեդելը:

Հոմինինների տեսակների միջեւ այս գենի փոխանցումն ազդում է այն բանի վրա, թե ինչպես է ժամանակակից մարդկանց իմունային համակարգը արձագանքում վարակներին, ինչպիսին է կորոնավիրուսը: Աֆրիկայից դուրս գտնվող մարդիկ ունեն 1-2 տոկոս նեանդերթալ գեներ:

Պաաբոն եւ նրա թիմը կարողացել են նաեւ ԴՆԹ կորզել Սիբիրի քարանձավներից մեկում հայտնաբերված փոքրիկ մատի ոսկորից, ինչը հանգեցրել է հնագույն մարդկանց նոր տեսակի ճանաչմանը, որը նրանք կոչել են դենիսովացիներ։

Ուեդելը դա անվանել է «սենսացիոն հայտնագործություն», որը հետագայում ցույց է տվել, որ նեանդերթալցիներն ու դենիսովացիները քույր խմբեր են, որոնք բաժանվել են միմյանցից շուրջ600 000 տարի առաջ: Ասիայի եւ Հարավարեւելյան Ասիայի ժամանակակից մարդկանց 6 տոկոսի մոտ հայտնաբերվել են դենիսովյան գեներ, ինչը վկայում է այն մասին, որ խաչասերումը տեղի է ունեցել նաեւ այնտեղ:

«Աֆրիկայից գաղթելուց հետո նրանց հետ խառնվելով՝ հոմո սապիենսը ձեռք է բերել հաջորդականություններ, որոնք բարելավել են նոր միջավայրում գոյատեւելու հնարավորությունները»,-ասում է Ուեդելը: 

Պաաբոն Սունե Բերգստրյոմի որդին է, որը բժշկության ոլորտում Նոբելյան մրցանակ է ստացել 1982 թվականին։

Անցյալ տարի Դեյվիդ Ջուլիուսը եւ Արդեմ Փաթափությանն արժանացել են բժշկական մրցանակի՝ մարդու մարմնի կողմից ջերմաստիճանի եւ հպման ընկալման ոլորտում կատարած հայտնագործությունների համար։

Մրցանակները ներառում են 10 միլիոն շվեդական կրոն  (մոտ 900 000 ԱՄՆ դոլար) դրամական մրցանակ եւ կտրամադրվեն դեկտեմբերի 10-ին: