Գիտնականները Helicobacter pylori բակտերիայի նոր ռեցեպտորներ են հայտնաբերել

Helicobacter pylori բակտերիան, մարդու օրգանիզմում հայտնվելով, «հաստատվում» է ստամոքսում եւ հաճախ այնպիսի հիվանդությունների պատճառ է դառնում, ինչպիսին են գաստրիտը, ստամոքսի եւ 12-մատնյա աղիի խոցերը: Այն նաեւ զգալիորեն մեծացնում է ստամոքսի քաղցկեղի առաջացման վտանգը: Թե հատկապես ինչպե՞ս է այդ բակտերիան աճում ստամոքսում, մինչ օրս մինչեւ վերջ հետազոտված չէր: Այս բացը կարողացել են լրացնել Technical University of Munich (TUM) համալսարանի հետազոտողները՝ Մարկուս Գերհարդի գլխավորությամբ, Essen University Medical Centre-ից Բերնհարդ Բ. Զինգերը եւ Բելգիայի VIB-ից Հանա Ռեմոտան:

Nature Microbiology գիտական ամսագրի հրապարակման համաձայն՝ այս գիտնականների վերջին հետազոտությունը թույլ է տվել ավելի լավ հասկանալ այդ բակտերիայի կենսունակության մեխանիզմները եւ դրա հարուցած ինֆեկցիաների կանխարգելման ու բուժման միանգամայն նոր մոտեցում մշակել:

Ներկայում աշխարհում յուրաքանչյուր երկրորդ մարդը վարակված է Helicobacter pylori-ով: Այդ ինֆեկցիան սովորաբար հակաբիոտիկներով են բուժում, սակայն խնդիրն այն է, որ հակաբիոտիկները ոչնչացնում են ոչ միայն հիվանդությունը հարուցող, այլեւ «լավ» բակտերիաները, որոնք անհրաժեշտ են մարսողության եւ ընդհանուր առողջության համար: Դրանից զատ, հակաբիոտիկների սխալ օգտագործման հետեւանքով ամբողջ աշխարհում ավելի ու ավելի լուրջ է դառնում հակաբիոտիկների հանդեպ դրանց կայունության խնդիրը:

Գիտնականները ռեցեպտորներ են հայտնաբերել, որոնք մասնակցում են բակտերիաների եւ օրգանիզմի բջիջների միջեւ միացումներին. պարզվում է՝ ստամոքսի միջավայրում իրենց կենսունակությունը պահպանելու համար բակտերիաները կպչում են ստամոքսի լորձաթաղանթի էպիթելային բջիջներին: Գիտնականները ռեցեպտորներ են հայտնաբերել էպիթելային բջիջների մակերեւույթի վրա (CEACAM - Carcinoembryonic Antigen-Related Cell Adhesion Molecules), որոնց բակտերիան կպչում է HopQ մոլեկուլի միջոցով: Գիտնականների պարզաբանմամբ՝ այս երկու մոլեկուլների միջեւ կապը ստաբոլային գոյությունն ապահովում է ստամոքսի նույնիսկ թթվային միջավայրում: Սակայն ուշագրավ է, որ առողջ ստամոքսում CEACAM ռեցեպտորներ չեն լինում. դրանք միայն այնտեղ են առկա, որտեղ Helicobacter pylori-ի հարուցած բորբոքային պրոցեսներ կան: Այսպիսով, կարելի է ենթադրել, որ այս բակտերիաները խթանում են CEACAM-ի առաջացումը եւ դրանց են միանում՝ վերջիններիս միջոցով ստամոքսի բջիջներին փոխանցելով սպիտակուցներ, որոնք իրենց հերթին մեծացնում են ստամոքսի եւ աղիների քաղցկեղի առաջացման հավանականությունը:

Չնայած այս ամենին, գիտնականները ենթադրում են, որ HopQ-ը կարելի է օգտագործել ախտորոշման եւ բուժման նպատակով: Կարելի է, օրինակ, CEACAM-ի դեմ հատուկ հակամարմիններ ստեղծել, որոնք կօգնեն պայքարել Helicobacter pylori-ի հետ կապված հիվանդությունների դեմ:

Բացառված չէ, որ հնարավոր լինի նաեւ պատվաստանյութ ստեղծել, որն ուղղված կլինի HopQ պրոտեինի դեմ եւ կպաշտպանի H. Pylori-ով վարակվելուց:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում