• Latest news

Գիտնականները դեպրեսիայի զարգացման համար պատասխանատու ավելի քան 40 գեն են հայտնաբերել

1 մայիսի, 2018  16:38

Մարդու մոտ դեպրեսիայի զարգացման վտանգը մեծացնում են 44 գենետիկ տարբերակներ: Այսպիսին են 16 երկրներից գիտնականների միջազգային խմբի հետազոտության արդյունքները: Գործնականում յուրաքանչյուր մարդ դրանցից մի քանիսի կրողն է:

Գիտնականներն իրականացրել են կլինիկական դեպրեսիայով հիվանդ 135 հազար մարդու գենոմի մեթավերլուծություն եւ եւս 44 գեն ավելացրել այս հիվանդության առաջացման հետ կապված 17-ին, հայտնում է Nature Genetics-ը: Ստուգիչ խմբում ընդգրկվել է 345 հազար մարդ:

2015 թվականի համար բժիշկների գնահատմամբ՝ կլինիկական դեպրեսիայով կամ մեծ դեպրեսիվ խանգարմամբ (ՄԴԽ) տառապում է 216 մլն մարդ: Գիտնականների խոսքով՝ այս հիվանդությունն ախտահարում է աշխարհի բնակչության մինչեւ 14 տոկոսին, սակայն հիվանդների միայն կեսն է բուժմանը լավ արձագանքում: Ինչպես ցույց են տվել երկվորյակների հետազոտությունները, գենետիկ գործոնը գրեթե 40 տոկոս դեպքերում ներգործում է ՄԴԽ-ի առաջացման վրա:

Նախկինում գենետիկները հետազոտություններ են անցկացրել գենոմի այն հատվածները պարզելու համար, որոնք կապված են ՄԴԽ-ի առաջացման հետ, եւ արդյունքում գենետիկ 17 լոկուս են հայտնաբերել:

Այս թեմայով  հրապարակված նոր հոդվածում 16 երկրների 200 գիտնականներ՝ Սթենֆորդի համալսարանից Դուգլաս Լեւինսոնի, Հյուսիսային Կարոլինայի համալսարանից Փաթրիք Սալիվանի, Լոնդոնի Թագավորական քոլեջից  պրոֆեսոր Քեթրին Լյուիսի ու դոկտոր Ջերոմ Բրինի ղեկավարությամբ, նկարագրել են մեթավերլուծության արդյունքները, որտեղ նրանք միավորել են մի քանի առանձին խմբերի հետազոտություններ, այդ թվում՝ 23andMe ծառայության, UKBiobank-ի ու 1000 Genomes հետազոտական նախագծերի օգտատերերի, կլինիկական խմբերի տվյալները, որոնք ներկայացված են դեղագործական ընկերություններով ու գիտահետազոտական կառույցներով։ Գիտնականները վերլուծել են ընդամենը 9,6 մլն սպին (գենոմի այն հատվածների տարբերակները, որոնք պատասխանատու են մեկ նուկլեոտիդի համար)  135 հազար մարդկանց մոտ, որոնք տառապում են ՄԴԽ-ով ու ստուգիչ խմբի 345 հազար մարդու մոտ։

Արդյունքում գիտնականները հայտնաբերել են վիճակագրական տեսակետից 44 նշանակալի (р < 5 ×10-8) լոկուս, որոնք կապակցված են ՄԴԽ-ի առաջացման հետ։ Նրանք առանձնացնում են, իրենց խոսքով, մի քանի կարեւոր գենոմներ, որոնք կապակցված են ճարպակալման առաջացման ու մարմնի զանգվածի համաթվի (OLFM4 եւ NEGR1) հետ ու այսպես կոչված՝ «սթրեսային առանցքի» (RBFOX1) քրոնիկական ակտիվացման հետ։ Հետազոտողները ուշադրություն են դարձրել նաեւ այն գեների վրա, որոնք կարող են պոտենցիալ թիրախ դառնալ դեղամիջոցների համար, այդ թվում՝ DRD2 գենը, որը կապակցված է դոպամինի նեյրոտրանսմիսիայի հետ (ու հակապսիխոտիկ դեղամիջոցների թիրախը) ու GRM5 եւ GRIK5 գեները, որոնք կապակցված են գլուտամատի նեյրոտրանսմիսիայի հետ։ Այս ամենից բացի, հետազոտողները համեմատել են ՄԴԽ-ի ու շիզոֆրենիայի հետ կապակցված լոկուսները, եւ գտել են վեց «ընդհանուր» լոկուս։

«Այս հետազոտությունը լույս է սփռում դեպրեսիայի գենետիկ հիմքերի վրա,- ասում է պրոֆեսոր Լյուիսը,- Բայց դա միայն առաջին քայլն է։ Մենք պետք է շարունակենք հետազոտությունները, որպեսզի հասկանանք, թե ինչպես են գենետիկան ու արտաքին սթրեսային գործոնները ավելացնում դեպրեսիայի առաջացման հավանականությունը»։ 

Լոնդոնի թագավորական քոլեջից Ջերոմ Բրինը հայտնել է, որ ստացված տվյալները կօգնեն մշակել բուժման նոր մեթոդներ։ Բացահայտված տարբերակները կօգնեն հասկանալ, թե ինչու հակադեպրեսանտներ ընդունող որոշ հիվանդների վիճակը չի լավանում։

Հետագայում գիտնականները մտադիր են պարզել կապը գենետիկայի ու արտաքին գործոնների միջեւ, որոնք կարող են դեպրեսիա սադրել։

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում


 
  • Տեսանյութեր
 
 
  • Իրադարձությունների օրացույց
 
 
  • Արխիվ
 
  • Ամենաընթերցվածը

ամիս

շաբաթ

օր

 
  • Հետեվեք մեզ Ֆեյսբուքում
 
  • Հարցում
Տեղյա՞կ եք արդյոք, որ 2027թ.–ից ՀՀ բոլոր քաղաքացիների համար պարտադիր է դառնալու բժշկական ապահովագրությունը
Տեղյակ եմ եւ կողմ եմ
Տեղյակ եմ եւ դեմ եմ
Տեղյակ եմ, դեռեւս չեմ կողմնորոշվում
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն կողմ եմ
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն դեմ եմ
Ինձ համար միեւնույն է