Կարո՞ղ են գեները կանխատեսել ինսուլտից հետո կոգնիտիվ ունակությունների անկումը

Կալիֆորնիայի համալսարանի կողմից անցկացված նոր ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ որոշ գեներ կարող են կապված լինել ինսուլտ ստացած մարդկանց վերականգնման հետագծի հետ՝ բժիշկներին տրամադրելով օգտակար տեղեկատվություն թիրախային թերապիա մշակելու համար:

Stroke ամսագրում հրապարակված բացահայտումները նախնական հետազոտության մի մասն էին, որն ուսումնասիրում էր, թե արդյոք գեները կարող են կանխատեսել ինսուլտի ելքերի ավելի մեծ հավանականությունը՝ կապված դեպրեսիայի, հետտրավմատիկ սթրեսի խանգարման և կոգնիտիվ կարողությունների անկման հետ: Հետազոտության առաջատար հեղինակ և Լոս Անջելեսի Կալիֆոռնիայի համալսարանի նյարդաբանության պրոֆեսոր, Դոկտոր Սթիվեն Կրամերն ասում է, որ թեև կան որոշ կանխատեսող երեւույթներ, որոնք բժիշկները կարող են օգտագործել ինսուլտից հետո վերականգնումը կանխատեսելու համար, օրինակ՝ հիվանդի տարիքը կամ ելակետային առողջական վիճակը, նրանք ներկայացնում են պատմության միայն մի մասը:

Նախորդ ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ գենետիկական տարբերությունները կապված են ինսուլտի վերականգնման հետ, սակայն կոնկրետ արդյունքները, որոնց հետ կապված են այս գեները, լավ ուսումնասիրված չեն: Օրինակ, ինսուլտի հետ կապված գենետիկական նախորդ հետազոտությունների մեծ մասը հիմնվել է փոփոխված Rankin սանդղակի վրա, որը գլոբալ հաշմանդամության ցուցանիշ է, որը միավորում է վերականգնման վերաբերյալ բոլոր տվյալները բոլոր վարքագծերի վերաբերյալ մեկ միավորի մեջ:

Այնուամենայնիվ, ըստ Կրամերի, այս միավորների համակարգը հաշվի չի առնում հիվանդների շրջանում ինսուլտի արդյունքների զգալի տարբերությունները, օրինակ՝ արդյոք հիվանդը բարելավել է շարժունակությունը, բայց շարունակում է մնալ ծանր դեպրեսիայի մեջ, կամ ունի մշտական անհանգստություն, բայց լավ է վերականգնում ձեռքի շարժումը:

Արդյունքում, դոկտոր Կրամերը, համագործակցելով Իրվինի Կալիֆորնիայի համալսարանի դոկտոր Էլիսոն Հոլմանի հետ, փորձեց պարզել, թե արդյոք գոյություն ունի մեթոդ, որն ավելի ճշգրիտ չափում է տարբեր վարքագծային ցուցանիշները ինսուլտ ստացած մարդկանց մոտ:

Դա անելու համար Կրամերը և նրա թիմը վերլուծեցին ԱՄՆ-ում ուսումնասիրված ավելի քան 700 հիվանդների թեկնածու գեների վահանակի տվյալները: Բացի այդ, հետազոտողները մանրամասն վարքագծային գնահատումներ են անցկացրել մասնակիցների ճանաչողական առողջության, դեպրեսիայի, հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարման ախտանիշների և ինսուլտից մեկ տարի անց այլ խանգարումների վերաբերյալ:

Հետազոտությունը պարզել է զգալի կապեր որոշակի գեների և այս վարքագծային առողջության արդյունքների միջև: Մասնավորապես, rs6265 գենի տարբերակը կապված էր ճանաչողական կարողությունների վատթարացման հետ: Այս գենի տարբերակը կապված է ուղեղից ստացված նեյրոտրոֆիկ գործոնի կամ BDNF-ի հետ, որն ամենաառատ աճի գործոնն է ուղեղում և սերտորեն կապված է ուսուցման հետ: Ենթադրվում է, որ մարդկանց մոտ 20-30%-ն ունի այս գենետիկ տարբերակը, որը դանդաղեցնում է BDNF-ի արտազատումը:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում