Ինսուլինի դիմադրություն. ի՞նչ է դա, ինչպե՞ս ճանաչել և բուժել այն

Ինսուլինի դիմադրողականությունը բժիշկների շրջանում մեծ անհանգստություն է առաջացնում: Չէ որ բջիջները սկսում են կորցնել զգայունությունը ամենակարեւոր հորմոններից մեկի՝ ինսուլինի նկատմամբ: Հորմոնը արտադրվում է ենթաստամոքսային գեղձի հատուկ բջիջների կողմից և անհրաժեշտ է արյունից գլյուկոզան օգտագործելու համար: Այս մասին գրում է Аргументы и факты հրատարակությունը։

Ածխաջրերը մարսողության ընթացքում վերածվում են գլյուկոզայի և հայտնվում արյան մեջ: Արյան օգնությամբ դրանք ցրվում են ամբողջ մարմնով՝ անհրաժեշտ էներգիայով հագեցնելու համար։ Գլյուկոզան ուղղակիորեն մտնում է մի շարք օրգաններ, իսկ մյուսները պահանջում են որոշակի միջնորդ, որն է ինսուլինը: Նման օրգաններն ունեն հատուկ ինսուլինի ընկալիչներ՝ դրանք կարելի է համեմատել դռների հետ։ Ինսուլինը գործում է որպես բանալին, որը բացում է այս դռները: Գլյուկոզան անցնում է բջիջների մեջ։

Ինչ վերաբերում է ինսուլինի դիմադրությանը, ապա այդ բջիջները չեն ընկալում հորմոնի մոլեկուլները, դռները չեն բացվում, իսկ գլյուկոզան չի մտնում բջիջներ: Օրգաններն ու հյուսվածքները չեն ստանում անհրաժեշտ էներգիան, իսկ արյունը չափազանց հագեցած է շաքարով, ինչը հանգեցնում է արյան անոթների հետ կապված խնդիրների, քանի որ ավելորդ շաքարը սկսում է ոչնչացնել դրանք: Ենթաստամոքսային գեղձը շարունակում է ավելորդ ինսուլին արտադրել, քանի որ այն ազդանշաններ է ստանում արյան մեջ ավելորդ շաքարի մասին։ Ժամանակի ընթացքում ենթաստամոքսային գեղձի բջիջները սպառում են իրենց ռեսուրսները, և ինսուլինն այլևս չի արտադրվում:

Բժիշկները նշում են, որ ինսուլինի դիմադրությունը դառնում է լուրջ ռիսկի գործոն այնպիսի պաթոլոգիաների զարգացման համար, ինչպիսիք են շաքարախտը, հիպերտոնիան, գիրությունը, սրտի կորոնար հիվանդությունը, կանանց անպտղությունը, էրեկտիլ դիսֆունկցիան և նույնիսկ Ալցհեյմերի հիվանդությունը:

Ինչո՞ւ են բջիջները կորցնում զգայունությունը ինսուլինի նկատմամբ:

Պատճառները կարող են լինել հորմոնալ՝ օրինակ՝ հղիության կամ դեռահասության շրջանում։ Խնդիրը կարող է նաև լինել գենետիկ նախատրամադրվածության մեջ։ Եվ կան նաև պաթոլոգիական հրահրողներ՝ օրինակ՝ պոլիկիստոզային ձվարանների համախտանիշ։ Բացի այդ, մարդն ինքն իրեն կարող է հանգեցնել ինսուլինի դիմադրության: Այսպես, բջիջները կորցնում են զգայունությունը հորմոնի նկատմամբ գիրության, ֆիզիկական անգործության, արագ ածխաջրերի ավելցուկով ոչ պատշաճ սննդակարգի, վիտամին D-ի պակասի, վահանաձև գեղձի հետ կապված խնդիրների և այլնի պատճառով։

Այնուամենայնիվ, հնարավոր է ճանաչել այն փաստը, որ բջիջներն այլևս զգայուն չեն հորմոնի նկատմամբ, մինչև իրավիճակը վերածվի շաքարախտի կամ այլ հիվանդությունների: Այս մասին խոսել է Мединцентр կլինիկական ախտորոշիչ կենտրոնի էնդոկրինոլոգիայի բաժանմունքի վարիչ Ելենա Մամոնտովան։

Հիվանդության հիմնական ախտանիշներից բժիշկները առանձնացնում են.

• Մարմնի ավելցուկային քաշի արագ ձեռքբերում - մարդը սկսում է քաշ հավաքել՝ ծավալի ավելացումով որովայնի հատվածում;  զարգանում է արական տիպի որովայնային գիրություն.
• Անոթի ժամանակ արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակը բարձրանում է, առաջանում է անվերջ սովի զգացում։
• Զարգանում է մարմնի հոգնածության ավելացում և ցերեկային քնկոտություն:
• Ակտիվորեն տեղի են անոթային աթերոսկլերոզի պրոցեսներ, որի արդյունքում զարգանում է հիպերտոնիա:
• Առանձնահատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել այս ախտանիշների համակցմանը, եթե հիվանդն ունի 2-րդ տիպի շաքարախտ ունեցող հարազատներ:

Ինսուլինի դիմադրության բուժումը ներառում է ապրելակերպի փոփոխություններ՝ ֆիզիկական ակտիվության բարձրացում, հավասարակշռված դիետա (անհրաժեշտ է բացառել սննդակարգից բարձր գլիկեմիկ ինդեքսով մթերքները) և մարմնի քաշի վերահսկում։ Որոշ դեպքերում ձեր բժիշկը կարող է խորհուրդ տալ դեղեր ընդունել, որոնք օգնում են բարելավել հյուսվածքների զգայունությունը հորմոնի նկատմամբ:

Խնդիրը շաքարախտը չէ, բայց այն զգալիորեն մեծացնում է դրա առաջացման վտանգը։ Երբ առաջին ախտանիշները հայտնվում են, դուք պետք է դիմեք որակյալ բժշկական օգնություն՝ ճշգրիտ ախտորոշում կատարելու և ճիշտ թերապիա նշանակելու համար:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում