Նոր վարկած է առաջ քաշվել՝ տարեց մարդկանց համար COVID-19-ի ծանր ընթացքի և մահացու վտանգի պատճառի մասին

COVID-19 համաճարակի սկզբից ի վեր՝ 2020 թվականին, շատ պարզ է դարձել, որ տարեցները գտնվում են ծանր, նույնիսկ մահացու COVID վարակի զգալի ռիսկի տակ:

Սակայն, նրանց զգայունության հիմքում ընկած մեխանիզմները միշտ չէ, որ պարզ են եղել, չնայած ուսումնասիրություններին, որոնք հաշվի են առել ուղեկցող հիվանդությունները, ինչպես շաքարախտը, սրտի և թոքերի հիվանդությունները և տարիքային այլ քրոնիկ փոփոխություններ, որոնք կարող են սրել վարակիչ հիվանդությունները:

Մինչ օրս գիտնականները ծերացող պոպուլյացիաներում ծանր COVID-ի բարձր ռիսկը վերագրում են իմունային համակարգի դիսկարգավորմանը, արյան ավելորդ մակարդման տարիքային հակմանը և իմունային համակարգի հիմնական ադապտիվ զինվորների՝ T և B բջիջների ընդհանուր անկմանը: Եվ չնայած այս բոլոր գործոնները կարող են դեր խաղալ, անխուսափելի հարց է առաջանում՝ ինչո՞ւ:

Science Translational Medicine ամսագրում հրապարակված նոր կլինիկական հետազոտությունը համապարփակ պատասխաններ է տվել և բացահայտել որոշ առեղծվածներ, որոնք կապված են տարեցների վատ արդյունքների հետ:

Սան Ֆրանցիսկոյի Կալիֆոռնիայի համալսարանի գիտնականները և նրանց գործընկերները, ովքեր աշխատում են ամբողջ Միացյալ Նահանգներում, ուսումնասիրել են վարակի առաջընթացը՝ ուսումնասիրելով մեծ կլինիկական խումբ: Հետազոտությունը ներառում էր տարբեր տարիքի մարդկանց՝ շատ երիտասարդից մինչև շատ մեծ:

«Մենք գնահատել ենք ծերացման ազդեցությունն արյան և վերին շնչուղիների մարմնի իմունային պատասխանի վրա, ինչպես նաև քթի միկրոբիոմի վրա», - ասում է հետազոտության առաջատար հեղինակ բժիշկ Հոանգ Վան Ֆանը: Նկարագրելով հետազոտությունը որպես հեռանկարային, բազմակենտրոն կոհորտային հետազոտություն 18-ից 96 տարեկան 1031 չպատվաստված հիվանդների մասնակցությամբ՝ Ֆանը հավելեց, որ հետազոտության բոլոր մասնակիցները, անկախ տարիքից, հոսպիտալացվել են COVID-ի պատճառով:

Նպատակն է, ասել է Ֆանը, պարզել, թե տարիքային ինչ տարբերություններ են առաջանում SARS-CoV-2 վարակի արձագանքից: Անցնելով ուսումնասիրությանը, Ֆանը և նրա գործընկերները գիտեին, որ տարիքը կապված է վիրուսը մաքրելու ունակության անկման հետ: Նրանք նաև գիտեին, որ տարեց հիվանդներն ավելի հավանական է, որ խնդիրներ ունենան մարմնի բորբոքային և իմունային պատասխանների հետ: Ավելի վատ, համաճարակաբանական հետազոտությունները վաղուց ցույց են տվել, որ ավելի մեծ տարիքն ինքնին լուրջ ռիսկի գործոն է ծանր COVID-ի համար:

75-ից բարձր մեծահասակները 140 անգամ ավելի շատ են մահանում այդ հիվանդությունից, քան երիտասարդ տարիքային խմբերի մարդիկ: Սակայն, նույնիսկ ուժեղ համաճարակաբանական պատկերով, ծերացման հետևանքների հիմքում ընկած կենսաբանությունը մնաց անհասկանալի, ներառյալ, թե ինչու են տարեց մարդիկ հակված վիրուսի ավելի բարձր կոնցենտրացիաներ կրելու: Պարզելու համար, թե ինչու, գիտնականների թիմը մի շարք բարդ թեստեր է անցկացրել՝ պատասխանները գտնելու համար:

«Մենք կատարեցինք զանգվածային ցիտոմետրիա, շիճուկի սպիտակուցի պրոֆիլավորում, SARS-CoV-2 հակամարմինների թեստավորում և արյան և քթի շվաբրերի տրանսկրիպտոմիկա», - գրում է Ֆանն իր աշխատության մեջ՝ ընդգծելով, որ արյան նմուշների և քթի շվաբրերի վերլուծությունբ առանցքային է եղել իրենց ուսումնասիրության համար, քանի որ վիրուսը կարող է ավելի մեծ քանակությամբ հայտնաբերվել ինչպես արյան մեջ, այնպես էլ բերանի խոռոչում։ 

Նրանց թեստի արդյունքները նոր տվյալներ տվեցին և փոխըմբռնման նոր մակարդակներ բերեցին:

«Մեծ տարիքը փոխկապակցված էր SARS-CoV-2 վիրուսի տարածվածության աճի հետ հիվանդանոց ընդունվելիս, վիրուսի հետաձգված մաքրման և I տիպի ինտերֆերոնի գենի արտահայտման ավելացման հետ ինչպես արյան, այնպես էլ վերին շնչուղիներում: Մենք նաև նկատեցինք բնածին իմունային ազդանշանային ուղիների տարիքից կախված վերկարգավորում և հարմարվողական իմունային ազդանշանային ուղիների իջեցում», - ասաց Ֆանը՝ բացատրելով, որ բնածին իմունային համակարգի կողմից մոնոցիտների արտադրությունն աճել է, մինչդեռ մինչդեռ հարմարվողական իմունային համակարգի T և B բջիջների թիվը ցածր էր:

Ի տարբերություն երիտասարդ հիվանդների, տարեց հիվանդներն ունեին նաև ավելի ակտիվ բնածին իմունային ուղիներ և պրոբորբոքային գեների և ցիտոկինների համառ աճ, ինչը ենթադրում է, որ բորբոքային արձագանքը ճնշելու մարմնի կարողությունը կարող է թուլանալ տարիքի հետ: Բացի այդ, հիվանդության ծանրության բիոմարկերները, ինչպիսին է ինտերլեյկին-6-ը, առավել ցայտուն էին տարեց հիվանդների մոտ: Միասին, այս բացահայտումները պատկերացում են տալիս այն մասին, թե ինչու է տարիքը լուրջ ռիսկի գործոն ծանր COVID-ի զարգացման համար, եզրակացրեց թիմը:

«Մեր ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ ծերացումը կապված է վիրուսային մաքրման խանգարման, իմունային ազդանշանների խանգարման և պրոբորբոքային գեների և սպիտակուցների մշտական ​​և պոտենցիալ պաթոլոգիական ակտիվացման հետ», - ավելացրեց Ֆանը՝ առաջարկելով, որ նոր բացահայտումները կարող են ճանապարհ հարթել հատուկ բուժման մշակման համար՝ ուղղված տարեց մարդկանց։

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում