Ռուսաստանում վերքերի նկարագրության նոր մոտեցում են առաջարկել

Տյումենի պետական բժշկական համալսարանի (ՏԲՀ) գիտնականները մշակել են մաթեմատիկական մոդել, որը հնարավորություն է տալիս կանխատեսել մաշկի վերականգնումը տարբեր ծագման վերքերից հետո:

Նրանց կարծիքով, խաղերի տեսությունից մաթեմատիկական արտահայտության օգտագործումն օգնում է առավելագույնս ճշգրիտ հաշվի առնել վերականգնողական գործընթացին մասնակցող յուրաքանչյուր նյութի ներդրումը։ Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են «Ուրալի համալսարանական բժշկություն» պարբերականում։

Վերքերի ապաքինումը բարդ, բազմաստիճան կենսաքիմիական գործընթաց է, որի զարգացումը դժվար է կանխատեսել բազմաթիվ մասնակից նյութերի պատճառով, գրում է ՌԻԱ Նովոստին։ Մաշկային ծածկույթի լուրջ վնասվածքի դեպքում դրա վերականգնման կանխատեսումը ախտորոշման կարևոր մասն է, որը թույլ է տալիս բժիշկներին շտկել հիվանդի բուժումը և իրականացնել այն հնարավորինս արդյունավետ։

Մարդու մաշկում ընդունված է տարբերակել երեք շերտ՝ էպիդերմիս, դերմիս և հիպոդերմիս, նշել են ՏԲՀ-ի աշխատակիցները: Բացի այդ, մաշկը լինում է «հաստ» կամ «բարակ» և տարբերվում է հյուսվածքային կազմով, մազերի և գեղձերի առկայությամբ։ Ուստի, վերականգնման բոլոր բջջային մասնակիցների «մեկնարկային դիրքը», գործընթացում դրանց ներգրավվման կարգը, բուժումը խթանող կողմնակի նյութերի ազդեցության ժամանակը և տևողությունը բավականին անհատական են յուրաքանչյուր հիվանդի համար:

Գիտնականները խնդիր են դրել մշակել օպտիմալ ունիվերսալ մաթեմատիկական մոդել, որը թույլ կտա ներմուծել, հեռացնել և դանդաղեցնել «խաղացողներին» վերականգնողական դաշտում:

Հետազոտողները առաջարկել են նկարագրել մաշկի վերքի ապաքինման գործընթացը՝ օգտագործելով Շեպլի վեկտորի հավասարումը, արտահայտություն, որն օգտագործվում է խաղերի տեսության մեջ՝ նկարագրելու համար այն գործընթացները, որտեղ տարբեր «մեկնարկային դիրքեր» և հնարավորություններ ունեցող մի քանի մասնակիցներ միավորում են իրենց ջանքերը՝  առավել բարենպաստ արդյունքի հասնելու համար:

Շեպլի վեկտորն օգտագործվում է մեքենայական ուսուցման և օբյեկտները՝  ըստ տարբեր անհավասար բնութագրերի,  դասակարգելու համար։ Աշխատանքի հեղինակների կարծիքով, մաշկի ախտահարված տարածքի վերականգնումը հնարավոր է, եթե Շեպլի վեկտորի պայմանները բավարարվեն էպիդերմիսի և դերմիսի կազմում տարբեր բջջային կառուցվածքներով՝  նկարագրված  քանակական իմունոհիստոքիմիական բնութագրերով:

Այդ պայմաններից է «ապուշի աքսիոմը», որը մաշկի վնասվածքի ապաքինման գործընթացում թույլ է տալիս հաշվի առնել անօգուտ «խաղացողներին», ասում են մասնագետները:

«Բացատրելու համար կարող ենք օգտագործել ռուս մաթեմատիկոս Ալեքսեյ Սավվատեևի անալոգիան: Պատկերացրեք մի խումբ երաժիշտներ, որոնք նվագում են փողոցում և անցորդներից փող ստանում։ Գումարը գնում է ընդհանուր գանձարան, իսկ աշխատանքային օրվա վերջում երաժիշտները կիսում են եկամուտը։ Եթե հավասար են բաժանում, ապա հարցեր չեն առաջանում։ Իսկ եթե երաժիշտներն իրենք իրենց հարց տան, թե իրենցից ով է ամենամեծ ներդրումն ունենում ընդհանուր գործում, ապա ի՞նչ մեթոդ կիրառել։ Ինչպե՞ս համեմատել կիթառահարին և թմբկահարին, ջութակահարին և վոկալիստին»,- պատմել է Տյումենի պետական բժշկական համալսարանի Առողջապահության և աղետների բժշկության մոբիլիզացիոն ուսուցման ամբիոնի ավագ դասախոս Վիտա Սոզոնյուկը։

Նա նշել է, որ նման մեթոդներից մեկը կարող է լինել խաղերի տեսությունը՝ խաղերում օպտիմալ ռազմավարությունների ուսումնասիրման մաթեմատիկական մոտեցումը: Խաղը հասկացվում է որպես գործընթաց, որին մասնակցում են երկու կամ ավելի կողմեր՝ պայքարելով իրենց շահերի իրականացման համար։ Յուրաքանչյուր կողմ ունի իր նպատակը և օգտագործում է որոշակի ռազմավարություն, որը կարող է հանգեցնել հաղթանակի կամ պարտության՝ կախված այլ խաղացողների վարքագծից: Խաղերի տեսությունն օգնում է ընտրել լավագույն ռազմավարությունները՝ հաշվի առնելով մյուս մասնակիցների, նրանց ռեսուրսների և հնարավոր արարքների մասին պատկերացումները։

Մասնագետները մաթեմատիկորեն մոդելավորել են տարբեր բնույթի մաշկի վերքերի ապաքինման գործընթացը․ քիմիական և ջերմային այրվածքներ, կտրվածքներ և ծակումներ: Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ հենց Շեպլի վեկտորն է առավել ճկուն  և միևնույն ժամանակ ճշգրիտ նկարագրում վերականգնման ժամանակ նկատվող հյուսվածքների փոփոխությունները:

Ըստ Վիտա Սոզոնյուկի, ի վերջո, ռեպարատիվ վերականգնման, այսինքն՝ հյուսվածքների վերականգնման աշխատանքների ցիկլը պետք է իրենց թիմին մոտեցնի սկաֆոլդի՝ «փայտամածի» փորձառու նմուշի ստեղծմանը՝ մաշկային ծածկույթի և օրգանիզմի այլ համակարգերի լիաշերտ վերքի ապաքինման համար։

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում