Քնի գաղտնիքները

Քունը մարդկային գիտակցության ամենագաղտնի եւ ամենահետաքրքիր վիճակներից է: Քնի խորը փուլ մտնելով մենք կորցնում ենք գիտակցությունը՝ մեր իրականություն վերադառնալիս այն կրկին վերականգնելու համար: Այս երկու աշխարհների միջեւ անցումային վիճակը գիտակցված երազատեսությունն է, որի դեպքում մարդը գիտակցում է որ երազ է տեսնում, եւ այս կամ այն չափով կարող է կառավարել դրա բովանդակությունը: Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ մարդկանց մեծամասնությունը իր կյանքի որեւէ պահի գիտակցված երազատեսություն է ունենում, սակայն յուրաքանչյուրի մոտ դա տարբեր կերպ է տեղի ունենում, հաղորդում է The Guardian-ը:

Այս վիճակը առաջինն ուսումնասիրել է քնի հետազոտող Սթիվեն ԼաԲերժը: Փորձի էությունն այն է, որ քնած ուղեղը աչքերի շարժումների շնորհիվ կարող է ցույց տալ հետազոտողներին, թե երբ է սկսվում գիտակցված երազատեսության վիճակը: Այս շարժումները գրանցվում եւ ստուգվում են աչքերի շուրջ տեղադրված էլեկտրոդների միջոցով:

Այս հասարակ, բայց հանճարեղ միջոցը թույլ է տվել մի շարք փորձեր կատարել՝ բացահայտելու համար քնի աշխարհը եւ ուղեղի աշխատանքի վրա դրա ազդեցությունը: Նյարդահոգեբաններ Ուրսուլա Վոսսի եւ Մարտին Դրեսլերի ղեկավարությամբ հետազոտությունները ցույց են տվել, որ գիտակցված երազատեսության ժամանակ ուղեղի ակտիվությունը ունի քնի արագ փուլի հիմնական հնարավորությունները, սակայն տարբերվում է ինչպես քնի, այնպես էլ արթուն վիճակներից:

Որոշ առավել հետաքրքիր հետազոտությունները ներառում են քնի փորձեր, երբ մասնակիցներին խնդրում են գիտակցված երազատեսության աչքերի շարժումների օգնությամբ  ազդարարել գործողությունների սկիզբը եւ վերջը: Նյարդակենսաբան Դանիել Էրլախերը եւ Բերնյան համալսարանի նրա գործընկերները հաշվարկել են, թե որքան ժամանակ է անհրաժեշտ եղել տարբեր խնդիրների կատարման համար արթուն եվ գիտակցված երազատեսության վիճակներում: Այդպիսի խնդիրներին են վերաբերում՝ հաշվելը, որոշակի թվով քայլեր կատարելը եւ հասարակ մարզանքը: Նրանք հայտնաբերել են, որ գիտակցված երազատեսության եւ արթուն վիճակում հաշիվը նույն արագությամբ է կատարվել, սակայն քնի վիճակում ֆիզիկական գործողությունների համար ավելի երկար ժամանակ է պահանջվել: Հետազոտական խումբը ենթադրում է, որ դա հնարավոր է այն բանի պատճառով, որ բացակայում է մարմնից զգացողական հետադարձ կապը, որը կօգներ ուղեղին կոորդինացիայի առավել արդյունավետ ձեւ մշակել:

Կա նաեւ միություն գիտակցված երազատեսության խանդավառված սիրահարների, ովքեր հետաքրքրված են վիրտուալ իրականության այս բացառիկ ձեւի ուսումնասիրմամբ:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում