• Latest news

Ճանաչենք հիվանդությունները. Շագանակագեղձի քաղցկեղ

2 մայիսի, 2017  21:20

Դուք հավանաբար որոշ հիվանդությունների մասին ոչ մի անգամ չեք լսի, եթե, իհարկե, բժիշկ չեք: Սակայն կան հիվանդություններ, որոնց կարող է յուրաքանչյուրը բախվել, եւ չի կարելի դրանց մասին չիմանալ:

NEWS.am Medicine-ի նոր խորագրի ներքո մենք ներկայացնում ենք այն հիվանդությունները, որոնց մասին յուրաքանչյուրը պետք է իմանա, որպեսզի պատկերացում կազմի, թե դրանք իրենցից ինչ վտանգ են ներկայացնում, ինչպես կարելի է պաշտպանվել եւ ինչ պետք է անել, եթե, այնուամենայնիվ, հիվանդացել եք:

Այսօրվա թեման շագանակագեղձի քաղցկեղն է: NEWS.am Medicine-ը թեմայի շուրջ զրուցեց ուրոլոգ Հրաչիկ Պետրոսյանի հետ:

Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում շագանակագեղձի քաղցկեղը

Շագանակագեղձի քաղցկեղը չարորակ նորագոյացություն է, որն առաջանում է շագանակագեղձի հյուսվածքներում: Քաղցկեղի այս տեսակի դեպքում մետաստազները տարածվում են արյունատար եւ ավշային ուղիներով, ավելի հաճախ՝ դեպի թոքեր, լյարդ, ոսկրեր, նաեւ ավշահանգույցներ:

Շագանակագեղձի քաղցկեղը տղամարդկանց շրջանում ամենատարածված չարորակ ուռուցքներից է: Աշխարհում ամեն տարի գրանցվում է շագանակագեղձի քաղցկեղի ավելի քան 400 հազար դեպք: Որոշ երկրներում շագանակագեղձի քաղցկեղը օնկոլոգիական հիվանդությունների թվում 2-3-րդ տեղն է զբաղեցնում՝ իր տարածվածությամբ զիջելով միայն թոքերի քաղցկեղին եւ որոշ դեպքերում՝ կոլորեկտալ քաղցկեղին:

Ախտանիշներ

Հրաչիկ Պետրոսյանը նշեց, որ որոշ դեպքերում շագանակագեղձի քաղցկեղը կարող է երկար ժամանակ զարգանալ առանց որեւէ ախանիշի: Այլ դեպքերում կարող է դրսեւորվել ինչպես շագանակագեղձի բարորակ հիպերպլազիան՝ հիվանդի մոտ կարող է միզելու հաճախակի ցանկություն առաջանալ, միզապարկի ոչ լրիվ դատարկվելու զգացողություն, միզելու դժվարություն, ցավի զգացողություն շեքում:

Վտանգի գործոններ

Շագանակագեղձի քաղցկեղի առաջացման հավանականության մեծացման վտանգի գործոններին են վերաբերում՝

  • Տարիքը. հիվանդների ավելի քան 75 տոկոսը, ում մոտ շագանակագեղձի քաղցկեղ է ախտորոշվել, 65 տարեկանից մեծ տղամարդիկ են: Երիտասարդները քաղցկեղի այս տեսակով հազվադեպ են հիվանդանում;
  • Ժառանգական հակվածությունը. այն տղամարդկանց շրջանում, ում հարազատներից հիվանդացել են շագանակագեղձի քաղցկեղով, քաղցկեղի այս տեսակի առաջացման հավանականությունը մի քանի անգամ մեծ է, քան նրանց, ովքեր այս հիվանդությամբ հարազատներ չեն ունեցել;
  • Արտաքին միջավայրը. ճառագայթումը, աշխատանքային վնասակար պայմանները նույնպես վտանգի լուրջ գործոն են համարվում;
  • Կարծիք կա նաեւ, որ կենսակերպը եւ սնվելու առանձնահատկությունները նույնպես դերակատարում ունեն: Մասնավորապես՝ համարվում է, որ ոչ առողջ սնունդը, որը կենդանական շատ ճարպ է պարունակում, մեծացնում է շագանակագեղձի առաջացման հավանականությունը:

Ախտորոշում

Շագանակագեղձի քաղցկեղի ախտորոշման հիմնական մեթոդներից մեկը PSA թեստն է (շագանակագեղձային յուրահատուկ հակածինի մակարդակի հետազոտությունը): Սա արյան պարզ անալիզ է, որի արդյունքով մասնագետը կարող է ենթադրել, որ հիվանդը ռիսկի խմբում է կամ նա արդեն առողջական խնդիրներ ունի: Շագանակագեղձի քաղցկեղի ախտորոշման համար օգտագործվում է նաեւ  մատնային ռեկտալ հետազոտումը, տրանսռեկտալ էխոգրաֆիան, անհրաժեշտության դեպքում շագանակագեղձի բիոպսիան, որի տվյալները կարող են հաստատել կամ հերքել նորագոյացության առկայությունը:

Բուժում

Ուրոլոգը նշեց, որ շագանակագեղձի քաղցկեղի բուժումը կախված է հիվանդի վիճակից եւ հիվանդության բարձիթողությունից: Նախնական փուլերում, մետաստազների բացակայության դեպքում, որպես կանոն, կատարվում է շագանակագեղձի հեռացում՝ ռադիկալ պրոստատէկտոմիա: Անհրաժեշտության դեպքում օգտագործվում են բուժման նաեւ այլ մեթոդներ, այդ թվում՝ ճառագայթային եւ հորմոնալ թերապիա:

Ավելի ուշ փուլերի դեպքում բուժումն ընտրվում է հիվանդի վիճակին եւ մետաստազների տեղակայմանը համապատասխան:

Կանխատեսումները կախված են այն հանգամանքից, թե ուռուցքը երբ է հայտնաբերվել եւ բուժումը որքան արագ է սկսվել. ինչպես քաղցկեղի մյուս տեսակների դեպքում, կանխատեսումներն ավելի բարվոք են այն հիվանդների դեպքում, ում մոտ ուռուցքը վաղ փուլում է հայտնաբերվել, եւ բուժումն սկսվել է անհապաղ: Բարձիթողի դեպքերում բուժման արդյունավետությունը ավելի փոքր է:

Վերջաբանի փոխարեն

Շագանակագեղձի քաղցկեղը բավականին տարածված եւ ծանր հիվանդություն է, իսկ կանխատեսումը կախված է հիվանդության փուլից. ինչպես արդեն վերեւում նշվեց, բուժումը որքան վաղ է սկսվում, այնքան բարենպաստ ելքի հավանականությունը մեծ է: Հատկապես այս պատճառով մասնագետները 45-50 տարեկանից մեծ բոլոր տղամարդկանց խորհուրդ են տալիս գոնե մեկ անգամ PSA թեստ հանձնել: Այն տղամարդիկ, որոնց ազգականների մոտ շագանակագեղձի քաղցկեղ եղել է, խորհուրդ է տրվում այս թեստը պարբերաբար տարին մեկ անգամ հանձնել: Խորհուրդ է տրվում թեստի հանձնումը սկսել 10 տարի առաջ այն ժամանակից, երբ մերձավոր ազգականի մոտ քաղցկեղ է ախտորոշվել. օրինակ՝ եթե տղամարդու մոտ շագանակագեղձի քաղցկեղը հայտնաբերվել է 50 տարեկանում, ապա նրա որդուն խորհուրդ է տրվում ամեն տարի PSA թեստ հանձնել 40 տարեկանից սկսած:

Հետևեք NEWS.am Medicine-ին Facebook-ում և Twitter-ում


  • Այս թեմայով
 
  • Տեսանյութեր
 
 
  • Իրադարձությունների օրացույց
 
 
  • Արխիվ
 
  • Ամենաընթերցվածը

ամիս

շաբաթ

օր

 
  • Հետեվեք մեզ Ֆեյսբուքում
 
  • Հարցում
Տեղյա՞կ եք արդյոք, որ 2027թ.–ից ՀՀ բոլոր քաղաքացիների համար պարտադիր է դառնալու բժշկական ապահովագրությունը
Տեղյակ եմ եւ կողմ եմ
Տեղյակ եմ եւ դեմ եմ
Տեղյակ եմ, դեռեւս չեմ կողմնորոշվում
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն կողմ եմ
Տեղյակ չեմ, բայց սկզբունքորեն դեմ եմ
Ինձ համար միեւնույն է